Robert Moor heeft een heerlijk boek over paden en wandelen geschreven. Hij loopt één van de langste wandelroutes in de Verenigde Staten. De groene tunnel wordt het pad ook wel genoemd. Het is ‘The Appalachian Trail’, een wandelroute van 3.500 km aan de oostkust van de Verenigde Staten.

De monotone beweging van het wandelen die we als mens zo goed kennen – we zijn van nature langeafstandslopers – maakt van hem een ander mens. Tijdens de tocht ontstaat de gedachte om een boek te schrijven over paden. Welke rol spelen paden in de natuur, bij mensen en in onze samenleving?

Wat voor mij het boek extra bijzonder maakt, zijn de talrijke parallellen die met onze innerlijke wereld kunnen worden gelegd. Het boek staat vol prachtige metaforen.

“Voor samenlevingen waarin de orale traditie centraal stond fungeerde het landschap als bibliotheek van botanische, zoölogische, geografische, etymologische, ethische, genealogische, spirituele, kosmologische en esoterische kennis. De paden dienden om mensen door de dat wonderbaarlijke archief te leiden en vormden zo een rijk cultureel erfgoed en een bron van kennis op zich.”

Indianen gebruiken paden en de natuur als archief. En dat is ook een van de technieken die we in de coaching gebruiken. Het innerlijk pad als metafoor voor toegang tot het archief – herinnering – van ons gedrag. Als we namelijk onze herinneringen volgen, komen we langs een reeks van gebeurtenissen, situaties en ervaringen waar we hetzelfde gedrag hebben laten zien. Ergens in onze hersenen zijn deze momenten opgeslagen die we niet allemaal meteen herinneren. Maar we springen van de ene gebeurtenis in de andere situatie. We hebben vaak hetzelfde gedrag en volgen vaak een vast patroon van gedachten, (lichamelijke) sensaties en (vergelijkbare) gedachten.

“Het pad ontvouwt zich dan langzaam en een ‘vergeten binnenwereld’ wordt langzaam zichtbaar. Een intern stelsel van brede en fijnmazige paden naar herinneringen toont zich aan ons.”

We hebben hulp nodig om deze weg te vinden. Want we zijn deze gebeurtenissen vaak vergeten. Ze liggen niet aan de oppervlakte. Het proces kan als volgt gaan:

1. We lopen langzaam in onze gedachte naar een recente uitdaging of oncomfortabele situatie in ons leven.
2. Door die situatie te visualiseren krijgen we gevoelens, lichamelijke sensaties en gedachten die we op dat moment hadden.
3. En door aan die signalen aandacht te geven komen andere gebeurtenissen, gevoelens, gedachten en sensaties uit een verder verleden tevoorschijn.
4. Het pad ontvouwt zich dan langzaam en een ‘vergeten binnenwereld’ wordt langzaam zichtbaar.
5. Een intern stelsel van brede en fijnmazige paden naar herinneringen toont zich aan ons.

Intrigerend. Is het niet?

Uiteindelijk eindigt het pad vaak bij een van je vroegste herinnering die we ervaren bij dat specifieke gevoel, die lichamelijke sensatie of gedachte. Daarom is coachen ook zo’n prachtig avontuur, om in en met al die emoties, sensaties en gedachten mee te reizen en het oude pad terug te vinden naar die invloedrijke gebeurtenissen. Om wat licht te schijnen op de paden die niet meer zo goed zichtbaar zijn. Licht op een belangrijke herinnering of gevoel dat is weggestopt en die onbewust nog zo’n belangrijke rol in je leven speelt.

En dan begint het avontuur pas echt. We komen vaak bij een stressvolle gebeurtenis of situatie. Dat hoeft nu niet iets groots of heftigs te lijken. Maar het is iets wat destijds veel groter was dan jij op die leeftijd kon bevatten. Je vormt een strategie die je je leven lang herhaalt bij situaties die op deze vroege gebeurtenissen lijken. En we willen veelal niet met deze gevoelens geconfronteerd worden. Onze afweermechanismen treden dan in werk. We vluchten, vliegen de drukte in met allerlei activiteiten of verdoven onszelf. We gaan vaak voor instant en korte termijn behoefte-bevrediging. Het is een natuurlijke beweging die we allemaal kennen. Soms blijven we dat ons hele leven doen. En dat is helemaal niet erg. Maar er is meer…

“De foeragetechniek van deze rupsen is opvallend simpel, stompzinnig zelfs, maar het werkt wel. Biologe Emma Despland legt uit dat de rupsen op den duur, rusteloos worden van de honger die ze uiteindelijk dwingt het veilige vaak betreden pad te verlaten en op zoek te gaan naar iets anders. De leiders zijn meestal de dieren die honger hebben.”

In persoonlijke leiderschap blijven we bij die gebeurtenis en zoeken een andere manier. Omdat we de moed hebben om nieuwe manieren en gedrag aan te leren omdat we het willen of omdat we niet anders kunnen. Zoals die hongerige rupsen een nieuwe weg zoeken in de natuur om te overleven. 

In deze angst zit zoveel energie en magie. En je doet dat alleen als er iets in het verschiet ligt wat de moeite waard is. Bij de rups is dat eten. En bij ons is dat bedding, geborgenheid, een nieuwe vaardigheid, het aandurven van een nieuwe uitdaging of bijvoorbeeld het volgen van een diep verlangen. Iets dat ons ruimte, rust, kracht en/of een diepgaande bevrediging geeft. En de vraag die dan opkomt is: Wat ligt er dan precies in het verschiet? Je bent in onbekend land. Waar eindigt dit? Hoe doe je dat? En het allerbelangrijkste wat voel je dan? En is dat het waard?

“Paden zijn zo geniaal omdat ze zowel de meest lonende routes van onze eigen zwerftochten als die van anderen kunnen bewaren. Als die paden daarna worden gevolgd neemt hun wijsheid toe en verspreidt zich.”

En ook dan is het fijn om een gids te hebben die meewandelt. Die dergelijke paden zelf of met anderen heeft gelopen. Die je in kleine stapjes laat voelen wat nieuw gedrag kan doen en oplevert. Een nieuwe manier waar veel kennis en ervaring in zit opgesloten, omdat je niet de eerste bent die dat pad loopt. Je gebruikt de wijsheid van anderen die jou zijn voorgegaan. Dat maakt het ietsje eenvoudiger. Want gemakkelijk is het nooit.