We kennen allemaal wel het gevoel van dat we in het moment leven. Dat we volledig aanwezig zijn bij wat we nu aan het doen zijn. Gewaarworden en met alle aandacht bij je huidige handeling. Het brengt ons rust, plezier, een grote productiviteit en de tijd vliegt voorbij. En we kunnen zoals de psycholoog Mihaly Csikszentmihaly zo mooi omschrijft zelfs ‘in een flow’ terechtkomen. Topsporters hebben het hier ook altijd over. Het is een gemoedstoestand waarin we in opperste concentratie – op de top van onze kunnen – presteren en tijd, ruimte en onze problemen even vergeten. Waar ons lichaam, onze geest en emoties zich op een natuurlijke wijze samenvoegen.

“Dingen ‘in het moment doen’ met aandacht, opmerkzaamheid en met opperste concentratie, zorgt er voor dat je dichter bij je verlangen, dromen en doelen komt.”

Hoe verhouden aandacht en flow zo mooi omschreven door Mihaly Csikszentmihaly zich nu tot de lange termijn vroeg ik me zo af? Hoe verhoudt het zich tot onze doelen, dromen, verlangens en hoe we betekenis willen geven? Waarom is het zo belangrijk om de dingen met aandacht, concentratie en opmerkzaamheid in het huidige moment te doen? Ik ondervond het aan den lijve tijdens een reis in Maleisië.

Ik had net in een paar dagen tijd ergens in de binnenlanden van Borneo ademloos het boek ‘Hart van Wijsheid’ gelezen. Het beschrijft in detail het proces van mediteren. Wat je kan tegenkomen, wat het kan opleveren en hoe je aandacht kan meenemen in je (dagelijkse) leven en handelen. Mediteren wordt een groot avontuur. Wat een wijsheid staat er in dat boek. Een kleine samenvatting van de meditatie-instructie vind je hier die je kan bereiken via deze inlog. Je krijgt er werkelijk zin in. Echt een aanrader!

Een paar dagen later bevond ik me op een afgelegen en verlaten plek aan de kust van Borneo waar je alleen met de boot kan komen. Ik wandelde in mijn eentje vanaf mijn kleine ‘Longhouse’ langs de kust naar een verlaten, afgelegen strand. Aan de linkerkant de diepe en ondoordringbare jungle aan de rechterkant de zee. En voor me zo leek het, een ondoordringbaar veld van stenen (zie foto). Ik zwoegde me er met veel frustratie overheen. Badend in het zweet en met een oude tak als wandelstok kwam ik eindelijk op die paradijselijk plek aan.

Na een kort verblijf en heerlijke duik in zee maakte ik aanstalten om terug te gaan. Ik zag ertegen op. Ik weet niet wat er precies gebeurde. Ik denk dat wat ik de voorgaande dagen gelezen had naar boven kwam in combinatie met mijn wandelervaring in de bergen. Ik merkte dat als ik rustig, geconcentreerd en met aandacht liep ik van de ene prachtige steen naar de andere steen kon springen. Een prachtige pad van platte stenen ontvouwde zich in dat woeste veld. De enige focus was de volgende stap. Hoe rustiger en aandachtiger hoe fijner en soepeler de tred, hoe makkelijker ik over de stenen bewoog. Door de diepe flow bewoog ik vloeiend en was in no time op mijn oude plek.

Bij concentratie- en aandachtsverlies kwam ik in de problemen. Ik gleed dan weg of verloor bijna mijn evenwicht. Te ver vooruitkijken gaf een gevoel van ‘waar ben ik aan begonnen’ en leverde net als gehaast lopen problemen op. Ik viel of ik verzwikte mijn enkel dan bijna.

En soms was het goed om stil te staan. Om te kijken of het pad nog goed was of ik me meer naar links of naar rechts moest bewegen. Om te kijken of ik nog op koers lag, om de plek te lokaliseren waar stabiele en grote stenen lagen, of om soepel een hindernis (aangespoelde boomstammen) te vermijden. Of gewoon om te genieten van de jungle, het strand en het leven wat ik ineens tussen de stenen zag. Een prettige bijkomstigheid.

Zou dit niet een metafoor voor het dagelijks leven zijn? Als je met liefde, aandacht, concentratie, opmerkzaamheid en plezier je handelingen doet en je houdt je doel, je verlangen en je droom in de gaten. Dan ontvouwt de weg ernaartoe zich vanzelf, in het moment. En soms ga je niet naar de plek die je voor ogen had. Misschien zorgt aandacht en flow er wel voor dat je een afslag neemt naar een plek die je veel beter past. Of misschien haal je het doel niet omdat je misschien erachter komt dat de plek waar je nu staat eigenlijk veel beter is. 

Dat heerlijke gevoel daar op die stenen voel ik nog steeds. Het is iets dat ik meeneem in het dagelijks leven. Om mijn doelen te realiseren? Wellicht. Of zijn dat slechts richtingsaanwijzers om rust, kracht en vrijheid in het moment te vinden. Elke keer weer.