Zelfs in de diepste pijn, in het donkerste van het donkere schuilt iets van licht. Zelfs op die plek waar pijn, onrecht, gemis, verlies, het diepste wordt gevoeld en het lijden het grootst is, blijk je een keuze te hebben en blijkt dat de kracht en de verbeelding van de mens tezamen in staat zijn om innerlijke vrijheid te ervaren en creëren, zo leerde Viktor Frankl ons, een Zwitserse psychiater, die in ‘De zin van het bestaan’ zijn ervaringen van Auschwitz omschrijft.
“Voor de meesten is het te hoog gegrepen, maar door het kampleven als een uitdaging te beschouwen om hun innerlijke kracht te bewijzen, kunnen bepaalde mensen hun noodlot het hoofd bieden. Frankl beseft dat alles gericht moet zijn op het versterken van innerlijke kracht, door je te richten op een toekomstdoel. Onder de meest extreme omstandigheden stelt hij zich voor hoe hij lesgeeft aan studenten over zijn ervaringen in het concentratiekamp. Hij citeert Nietzsche: ‘… Hij die een reden tot leven heeft, kan vrijwel alle levensomstandigheden verduren…’. Het gaat er niet om wat wij van het léven verwachten, maar wat het leven van óns verwacht. Het leven stelt ons op de proef. Zo leren wij verantwoordelijkheid. De zin van het leven is voor ieder mens anders, omdat ieder mens uniek is. Als lijden ons lot is, dan is dat lijden onze levenstaak…”