De tweede stap die volgt in een ontmoeting is hechting. Er is wat meer vertrouwen, nabijheid en je bent op zoek en op weg naar een duurzame verbinding met de ander. In die verbinding wissel je steeds meer met elkaar uit. Je vertrouwt elkaar steeds meer toe. Jij bent in staat om de ander te ‘voeden’ en jij bent in staat ook om voeding van de ‘ander’ te ontvangen. Een ‘veilige’ hechting in onze jeugd zorgt ervoor dat we in het hier en nu ons makkelijker kunnen hechten. En als we pijn op een specifiek gebied van hechting in ons verleden hebben ervaren, zullen we die in de toekomst proberen te vermijden. Zo speelt je verleden ook hier een rol.

– Ervaring van contact maken en hechten aan een missie –

“Ze zijn een aantal weken bezig en het is een uiterst moeizaam traject. Het is een vraagstuk over richting, identiteit en positionering. Waar staat deze organisatie voor? Wat willen zij betekenen? En hoe verwoorden ze dat voor een organisatie met zo’n lange geschiedenis en met zo’n grote diversiteit? Hoe zorgen ze voor verbinding? En dan na weken van ploeteren leest de projectleider de twee zinnen in de directievergadering voor. En het valt goed. Elk lid maakt contact en hecht zich langzaam op zijn of haar manier aan de tiental woorden. Eenieder vormt zich een beeld bij de kracht van die geschreven woorden.”

Hechten zorgt voor meer nabijheid en veiligheid. Je vertrouwt jezelf steeds meer aan de ander toe en hoopt dat de ander dat ook bij jou doet. Er ontwikkelt zich langzaam een band tussen jou en de ander en jullie zijn in staat om elkaar te ‘voeden’. Het is een voedingsbodem om steeds meer authentieke gevoelens met de ander te delen. Je voelt je fijn en hebt steeds meer het gevoel dat je jezelf kunt zijn. Het is de weg naar intimiteit. Slaan we dit hechtingsproces over en spring je direct van contact naar intimiteit dan is het gevaar op een oordeel of afwijzing en daarmee de pijn groter. Dat willen we vermijden. Bovendien wordt het als niet passend ervaren om vanuit contact gelijk op zoek te gaan naar intimiteit. Overigens hoeft dat hechtingsproces niet lang te duren. We zijn een meester omdat snel te realiseren.

Je hebt het misschien niet in de gaten. Maar de hele dag zijn we ons aan het hechten. In die onderhandeling, vergadering, in het gesprek met onze collega tijdens de lunch hebben we een set van bewegingen om onszelf en de ander op zijn of haar gemak te brengen. Naast deze korte dagelijkse stappen voel je ze ook in grotere cycli, zoals de baan waar je steeds meer aan begint te wennen, die kennis die je steeds meer en meer gaat vertellen of dat doel van de organisatie waar je steeds meer voor gaat voelen. 

Onze hechtingspatronen ontstaan in de eerste contacten met onze moeder en vader. We zoeken in die kwetsbare staat van ons leven naar een veilige verbinding. Het is onze instinctieve overlevingsdrang die naar boven komt. We reiken uit, glimlachen, huilen, knuffelen etc. om aandacht, bescherming en nabijheid te ervaren. Welk gedrag levert ons (positieve) aandacht op? Welk gedrag maakt dat onze buik gevuld wordt, houdt ons warm en schoon.

In die interactie met onze ouders gaan we onszelf en de ander steeds beter begrijpen. Emotie, gedachten en lichamelijke sensaties krijgen betekenis doordat onze ouders daar woorden, beelden – in de vorm van aanraking, gezichts- en lichaamsuitdrukking – aan geven. Spiegelen noemen we dat. Emoties als pijn, woede, blijheid, angst en verbazing, zijn universele emoties die we daardoor als kind gaan begrijpen doordat daar woorden en aanraking aan wordt gegeven. Als we goed gehecht zijn begrijpen we onszelf beter. Ook zijn we in staat om ons beter in te leven en daarmee de ander beter te begrijpen.

“Wat ik in mijn lichaam ervaar (binnen), wordt door iemand anders benoemd of in beeld gebracht (buiten) en op die manier aan mij teruggegeven en door mij opgenomen (binnen). Daardoor krijgt mijn ervaring een betekenis die er voorheen niet was en waarmee ik iets anders kan doen. De betekenis komt van iemand anders, die het op zijn beurt bij een abstracte Ander gehaald heeft, namelijk bij de cultuur en traditie. Wat de ander ons vertelt en voorhoudt, geeft ons lichaam betekenis, ten goede of ten kwade.”

Uit het boek ‘Intimiteit‘ – Paul Verhaeghe

De gedachten, emoties en lichamelijke sensaties nemen we de rest van ons leven mee. We slaan die op in ons lichaam en geheugen. We nemen daarmee langzaam de manieren, normen, waarden, gedragswijze uit onze (familie)cultuur op in ons eigen systeem en gedragspatronen. Bij een gedachte, lichamelijke sensatie of emotie in het nu, komt dat aangeleerde gedrag en die vorm van hechting meteen naar boven. Het contact in het heden raakt daarmee altijd een deel van onze opvoeding en ervaringen in het verleden aan.

Bij veilige hechting krijgen we vertrouwen. We zien de wereld als iets positiefs en treden die met een vol vertrouwen tegemoet. Is de hechting onveilig dan worden we angstig, waakzaam en gaan onze defensie- en overlevingsmechanismen aan. Problemen met hechting ontstaan als de ouder onvoldoende reageert op de gevoelsuitingen van het kind. Doordat de ouder onvoldoende spiegelt ontwikkelt het kind geen methode, taal of gevoel bij specifieke emoties en komen ze onvoldoende in het bewustzijn. Ook kan de ouder negatief reageren op signalen van een kind omdat hij of zij gestresst is. Een kind zal dergelijke gevoelens minder snel laten zien, minder uitreiken omdat het de pijn van afwijzing niet wil ervaren en is dus minder gehecht. Ook in het heden zal gedrag van de ander deze terugtrekkende beweging kunnen aanraken.

“Wanneer een kind ervaart dat er geen reactie komt op zijn gevoelsuitingen, zal het als volwassene nauwelijks bewust weet hebben van zijn emoties en de bijhorende ervaringen in zijn lichaam. Zowel de gevoelens als de lichamelijke ervaringen zijn er natuurlijk wel, maar ze stijgen zelden of nooit boven de drempel van het bewustzijn uit, omdat hij er als kind nooit woorden voor gekregen heeft.”

Uit het boek ‘Intimiteit‘ – Paul Verhaeghe

Als we goed gehecht zijn, begrijpen we de gedachten, emoties en lichamelijk sensaties van onszelf en van de ander beter, waardoor we ons makkelijker tot elkaar kunnen verhouden. We hebben meer vaardigheden, ervaring en bewustzijn om de ander te begrijpen. We vertrouwen de ander sneller en kunnen ons daarom makkelijker hechten. Heb je daarentegen onvoldoende taal en beeld voor je emoties en gedachten gekregen, dan zagen we al dat je minder gehecht bent met jezelf – je bent tot op zeker hoogte onthecht met jezelf – en ben je ook minder in staat omdat gedrag van de ander te begrijpen. Dat is onvoldoende aangeleerd. Hij of zij vindt het lastiger om verbinding met anderen te maken. En bij negatieve reacties van de ouder op jouw uitreikingen vroeger, zal je later waakzamer zijn. Bang dat als je uitreikt je, je een tik op je vingers krijgt.

Een andere mogelijkheid is dat je veilig bent gehecht maar dat een specifieke gebeurtenis in je verleden je een verlies van vertrouwen heeft gegeven. Een ouder die overlijdt, je beste vriend(in) die plotseling gaat verhuizen of een overschrijding van geestelijke en lichamelijke intimiteit, heeft consequenties voor het contact in het heden. Bij een gebeurtenis of ontmoeting waarbij eenzelfde dreigende pijn of angst zich aandient, zal je die pijn en angst uit de weg gaan. Er is sprake van onthechting in het contact. Je hebt dan een verhoogde waakzaamheid op dat specifieke gebied van hechting. 

Ook op je werk speelt hechting natuurlijk een rol. Denk aan de collega’s waar je een steeds betere band meekrijgt, het doel van het team en de organisatie waar je steeds meer gevoel bij krijgt en het team dat zich steeds vertrouwder met elkaar voelt. Hechting is cruciaal om relaties aan te gaan en heeft daarmee een grote invloed op jouw functioneren, het functioneren van een groep, team en organisatie. 

Als hechten een volgende stap in een relatie, ontmoeting of transitie is, dan is het van belang om te weten hoe je dat doet en hoe het je dient. Hoe makkelijker het je afgaat, hoe makkelijker je intimiteit kan realiseren en hoe groter de bijdrage is aan je team. In persoonlijke coaching en bij persoonlijk leiderschap kijken we naar hoe je je hecht, welke gebeurtenissen daarop van invloed zijn,, wat je heel goed kan, maar ook wat je nog te leren hebt. We kijken welke signalen leiden tot onthechting en welke pijn daaronder zit.

Lees meer over coaching ❯