“Iemand met zijn schaduw confronteren is hem zijn eigen licht laten zien.”
Zij is een succesvolle manager en stuurt een grote organisatie aan. Ik heb al eerder met haar gewerkt en het komende half jaar gaat zij een intensief en diepgaand leiderschapstraject in. Zij is zacht, scherp, analytisch, perfectionistisch, houdt graag de controle, vindt de nuance prettig en zij heeft een prachtig overzicht. Het betekent dat zij goed met veel en onverwachte informatie kan omgaan. Tezamen met een krachtig arbeidsethos, een hoog norm- en waardenbesef halen complexe situaties het beste in haar naar boven. Zij maakt dan het verschil.
Ik merk op de dag als we onze eerste sessie hebben dat ik gespannen ben. We gaan de komende 6 maanden samen een diepgaande reis maken. In de intake zei zij: “Ik weet dat je geen methode schuwt en daarom heb ik voor jou gekozen. Ik ga alles met je aan.” De verwachtingen lijken hoog en mijn perfectionisme begint op te spelen. Ik voel de spanning in mijn buik langzaam door mijn lichaam stromen. Ik weet dat dat een goed teken is, maar toch is het weer verduren.
Als de bel gaat neem ik een diepe ademteug en zeg tegen mezelf: “Kom op Koopen, het avontuur begint!”.
Als de bel gaat neem ik een diepe ademteug en zeg tegen mezelf: “Kom op Koopen, het avontuur begint!”. Ik loop naar de deur en ik zie een rustige, zachte en lachende vrouw voor me staan.
“Dat is lang geleden”, “Eindelijk” en “Wat is er in de afgelopen maanden veel gebeurd.” is wat we tegen elkaar zeggen. We doen allebei een stap terug. Een afstandelijke begroeting door corona in plaats van de omhelzing die we gewend zijn. We zijn allebei zichtbaar nog wat onwennig zo aan het begin van het traject. Na het maken van een kopje koffie lopen we samen naar mijn praktijkruimte.
“Hoe voel je je nu?”, vraag ik als we in mijn praktijkruimte zitten.
“Goed”, antwoord zij rustig
“Ik merk dat ik gespannen ben.”, zeg ik tegen haar om mezelf wat meer te aarden.
“Ik vind het nu vooral leuk, misschien wordt het later wat spannend”, zegt zij lachend. Het maakt dat ik wat rustiger word en me wat meer geaard voel. We kunnen beginnen.
“Ik heb de aantekeningen er nog eens op nageslagen toen we een tijd geleden de intake met je directeur deden”, zeg ik en vervolg met: “Weet je nog wat we meer dan een half jaar geleden bespraken?”
Het is iets wat al mijn hele leven speelt. Waar ik graag aan wil werken is een persoonlijke blokkade die ik ervaar. Ik ben niet goed in ‘het podium pakken’.
“Ja, dat weet ik nog heel goed. Het is iets wat al mijn hele leven speelt. Waar ik graag aan wil werken is een persoonlijke blokkade die ik ervaar. Ik ben niet goed in ‘het podium pakken’. Dat komt deels omdat ik overal eerst de nuance in zoek en de lat nogal hoog leg. Daarmee wil ik eerst onderbouwing voor mijzelf hebben om een richting te kiezen in een vraagstuk. Op het moment dat ik dat heb, kan er al een aardig stukje analyse achter zitten, waardoor het misschien ook wel lastiger voor de bühne te brengen is. Maar het is ook gewoon bij simpele dingen. Ik zou dat beter willen gaan beheersen. Het heeft ook te maken met je vertrouwd voelen in een bepaalde onbekende omgeving en daarmee met spreken in het openbaar.”
“Laatst was er een collega die een prachtig verhaal vertelde dat me raakte. Ik werd meegezogen in het verhaal. Hij wist het persoonlijke en zakelijke makkelijk te combineren. Dat zou ik ook graag willen. Dan is the ‘sky the limit’.”
“Zeker!”, antwoord ik om daarna de vraag te stellen: “Wat gebeurt er als jij een verhaal wil vertellen?”
“Er komen dan allerlei beklemmende gedachten naar boven. Wie ben ik nou om dit te vertellen en kan ik dit wel?”
“Er komen dan allerlei beklemmende gedachten naar boven. Wie ben ik nou om dit te vertellen en kan ik dit wel? Het werkt zo benauwend als iedereen naar je kijkt. Mijn ademhaling gaat naar boven en alles is erop gericht om het te doen. Ik voel niet zoveel meer. En als ik merk dat het niet meer gaat dan zoek ik de interactie op. Als de ander aan het woord is, krijg ik de ruimte weer om op adem te komen.”
“Wat een prachtige strategie”, zeg ik. “Om met die blokkade om te gaan en wat een lef omdat telkens weer op deze wijze te doen!”, complimenteer ik haar omdat ik besef hoe groot de opgave is om telkens weer langs die spanning te gaan. Het kost veel energie en elke keer is er weer de dreiging van op slot gaan.
Het wordt tijd om te kijken om het pad te bewandelen waar deze blokkade is ontstaan besef ik me en vraag: “Hoe ging je als klein meisje met vertellen en aandacht om?”
“Bij mij thuis was er nooit veel ruimte om met elkaar discussies aan te gaan. Dat werd al snel als aantasting van het gezag gezien. Ik stak mijn hoofd niet zo snel boven het maaiveld uit en moest vooral zorgen dat ik het goed deed op school. Mijn ouders deden hun best om daarvoor vanuit hun perspectief het nodige aan te reiken. Daarbij had ik het gevoel dat ik moest opboksen tegen mijn oudere broer die excelleerde op school.”
“Ik mocht wel sporten, er was echt alle ruimte daarvoor. Maar echte interesse was er niet. Als er bijvoorbeeld gereden moest worden dan reed mijn moeder me naar de wedstrijd. Mijn vader was altijd met zijn werk bezig.”
“Pfff, wat was het moeilijk om met zo’n broer en zo’n afwezige vader zichtbaar te zijn.”, antwoord ik.
“Niet alleen op die manier.”, vertelt zij steeds makkelijker en vervolgt: “Er kwam vaak een vriend van mijn ouders over de vloer en hij had overal een negatief oordeel over. Hij leek er bijna altijd te zijn. Dat gaf zo’n drukkende sfeer. Mijn ouders beschermden me daar niet tegen.”
“Er is altijd de onderliggende angst van het oordeel dat boven je hangt.”
“Wat een onveilige situatie. Geen wonder dat je zo’n perfectionist bent, de nuance zoekt, de lat hoog legt en het eerst voor jezelf op een rijtje wilt hebben voordat je het ter sprake brengt. Er is altijd de onderliggende angst van het oordeel dat boven je hangt.”, antwoord ik.
– Tekst ‘Het podium pakken’ gaat onder de afbeeldingen verder –
– Klik op onderstaande afbeeldingen en vind meer inspiratie –
Je ziet hier een parallel tussen haar huidige gedrag en haar verleden. En hoe ons gedrag zo verbonden is met eerder opgedane ervaringen. Ik leg haar uit dat de ervaringen in de eerste jaren van ons leven – waarin we zo afhankelijk zijn van onze ouders – een blauwdruk geven die we de rest van ons leven meenemen. Die blauwdruk wordt vastgelegd in combinaties van gedachten, lichamelijke sensatie en emoties. Als je in een situatie terechtkomt die vergelijkbare gedachten, emoties of sensaties vertoont met ervaringen uit je verleden, reageer je in automatismen en patronen – die je gedrag dus onbewust vormen – die je destijds leerde. Je kan er niets aan doen. We hebben het allemaal en we noemen dat je eerste beweging in het contact.
Ik vraag haar of ik een oefening met haar mag doen om deze beweging in ons contact te onderzoeken. Ik wil haar bewust maken van wat zij doet in contact. In het dagelijks leven zijn we ons – door ons onbewuste gedrag – er meestal nauwelijks bewust van. In een coachingssessie kun je door aandachtig kijken en voelen vrij eenvoudig die informatie ophalen. Je wordt je dan bewust van je gedachten, emoties en lichamelijke sensaties en je ziet ook hoezeer die met elkaar verbonden zijn.
“Ja, natuurlijk.”
Ik rol een matje uit.
Ik ga aan de ene kant op de grond zitten en vraag. “Wil je aan de andere kant plaatsnemen en als het goed voelt je ogen sluiten?”
“Zo meteen gaan we elkaar een aantal minuten in elkaars ogen kijken. Ik wil je vragen om op je emoties, je lichamelijke sensaties en je gedachten te letten. Wat gebeurt er? Wat voel ik? En waar voel ik het? Wees aandachtig. In die paar minuten zul je merken dat er veel gebeurt.”
Ondertussen heb ik ook mijn eigen ogen gesloten.
Ik zeg: “Okay, haal nog een keer diep adem en open dan als het voor jou goed voelt je ogen.”
We openen onze ogen en we kijken elkaar aan. Ik voel ogenblikkelijk dat ik met mijn aandacht bij haar ben. Wat gebeurt daar aan de overkant? Het is een bekende beweging in mijn eerste contact. Met het overlijden van mijn vader op jonge leeftijd ging ik als oudste voor mijn moeder zorgen. Ik hield haar onbewust constant in de gaten. Ik wilde haar ook niet verliezen. Als ze behoefte had die ik kon invullen dan deed ik dat. Ik haal mezelf terug, focus op mijn ademhaling, raak weer wat meer geaard en ben meer bij mezelf.
Het lijkt een staarwedstrijd te worden. Hoe goed ik ook getraind ben in het zien wat er niet is, merk ik dat ik bij haar weinig kan bespeuren.
Het lijkt een staarwedstrijd te worden. Hoe goed ik ook getraind ben in het zien wat er niet is, merk ik dat ik bij haar weinig kan bespeuren. Haar uitdrukking is bewegingsloos en ik zie hoe een vriendelijke vrouw zich ineens terugtrekt. Wat als zij nu niets laat zien? Ik doorsta dit gevoel en even later zie ik haar hoofd iets omhoog gaan en haar lichaam naar achteren bewegen. Ik merk ook dan mijn ademhaling hoog zit en ietwat stokt. Dat betekent vaak dat ook de ademhaling van de cliënt hoog zit en stokt. In het contact stemmen we ons namelijk onbewust op elkaar af. In dit geval zijn het tekens dat zij naar haar hoofd schiet en uit haar lichaam vertrekt. Iets wat zij zo goed kent vanuit haar geschiedenis en – in het hier en nu – als zij voor een grote groep moet spreken maar dus ook in een-op-een contact. Je ziet daarmee dat het grote zich ook in het kleine voordoet.
“Okay, ga maar zitten”, zeg ik na een minuut of 8 en “Hoe was het voor jou?”
Zij is wat ongemakkelijk en aarzelt met vertellen. Je merkt dat zij niet goed wat zij aan moet met deze situatie: “Er spelen veel gedachten in mijn hoofd en ik ben vooral heel erg met mezelf bezig. Doe ik het wel goed? Wat is precies de bedoeling van de oefening is een gedachte die steeds opkomt.”
“Je bent dus vooral ook met mij bezig?”
“Ja, en ik voel ook niet zoveel meer.”
“Merk je ook dat we geen verbinding met elkaar hebben?”
Ik leg haar uit dat mijn aandacht eerst bij haar was en dat ik haar probeerde gerust te stellen.
“Ik zie een open vriendelijke vrouw met een kleine glimlach op haar gezicht en heb geen contact.” en zij vervolgt: “Was contact maken de bedoeling?”
“Er is geen doel. Er is een ontmoeting waarin we kijken wat er tussen ons speelt en dit gebeurde tussen ons. Hoor je wel eens vaker dat mensen het moeilijk vinden om contact met je te maken?”
Zij knikt instemmend.
“Het vraagt vooral om in verbinding te zijn met jezelf, je daarna te laten zien zodat het publiek zich met je kan verbinden.”
“Weet je”, vervolg ik “Een verhaal vertellen is makkelijk. Maar een verhaal vertellen waarin de luisteraar wordt meegezogen en wordt geraakt is een uitdaging. Dat gaat niet alleen over een goede verhaallijn, prachtige beeldspraak, metaforen, grapjes en fijne zinnen. Het vraagt vooral om in verbinding te zijn met jezelf, je daarna te laten zien zodat het publiek zich met je kan verbinden. Dat is een lastig proces gezien jouw verleden. Je zag het nu in het klein gebeuren.’
Bekijk de mogelijkheden?
Bewustwording is de eerste stap in het leerproces. We bevinden ons nu in de eerste 2 fases van de leerlijn. We hebben de bron van haar blokkade in haar verleden gevonden, zij heeft gevoeld wat zij doet en we hebben het naar een kleiner doel vertaald. Het grote wordt in het kleine geleerd.
We sluiten de eerste sessie af. Ik bespreek welke materialen zij digitaal ontvangt en zeg: “Ik wil je voor de volgende keer vragen om de aangereikte informatie uit het programma te gebruiken in vergelijkbare ontmoetingen als deze. Welke gedachten komen er op als je met mensen spreekt? Welke emoties heb je? En welke lichamelijke sensaties ervaar je in het contact? En hoe zie je de anderen op jou reageren?”
We zijn op reis. Het belooft een spannend avontuur te worden.
– Dit artikel heeft de hoofdpersoon gelezen en
zij heeft toestemming gegeven om dit te publiceren. –
Voordat ik in een persoonlijk leiderschapstraject stap, doe ik – indien van toepassing – een intake met de leidinggevende. Vervolgens vraag ik aan de cliënt om vanuit zijn of haar hart een aantal vragen te beantwoorden. Om vervolgens te vragen of hij of zij dit uit zijn of haar gezin herkent. Ik wil dat voor de eerste sessie ontvangen.
Met het stellen van deze vraag is de coaching eigenlijk al begonnen. De cliënt relateert zijn of haar huidige situatie met zijn of haar geschiedenis. De cliënt begint in zichzelf te reizen en komt vroeg of laat bij gebeurtenissen die aan de basis stonden van specifiek gedrag dat nu een blokkade geeft of een uitdaging vormt. In het hier en nu kunnen destijds gekozen oplossingen niet goed meer werken en zelfs enorme blokkades opleveren. Het belemmert je in je vrijheid, groei en zorgt voor onrust. Hoe beter je de invloed van je geschiedenis op je huidige leven begrijpt, hoe makkelijker je in het hier en nu een andere stap kunt zetten. Het heden is immers niet het verleden.
De paar alinea’s of soms hele levensverhalen die mij worden toegezonden geven mij kleine landkaarten waarop de geschiedenis van de cliënt is te lezen. Ik zie letterlijk levens-strategieën en gedrag ontstaan. Soms is deze kaart gedetailleerd en zie je impactvolle gebeurtenissen en duidelijke paden met vertakkingen naar relaties, carrières, en naar blokkades en uitdagingen. Je kunt dan op vrij eenvoudige wijze achterhalen welke ervaringen invloed hebben gehad en soms zelfs de bron waren van specifiek gedrag.
Het enige wat ik dan doe is rustig, voorzichtig, maar wel zeker en ferm, samen en in verbinding over die paden naar de impactvolle ervaringen – die voor de leervraag betekenisvol zijn – wandelen. Onbewust beïnvloeden deze gebeurtenissen de cliënt op significante wijze. Omdat we geprogrammeerd zijn om pijn te vermijden, blijven ze bestaan en blijven ze invloed houden op ons dagelijks handelen.
En daarom ben ik er. Ik begeleid de cliënt zorgvuldig en voorzichtig maar wel zeker naar die stressvolle gebeurtenissen. Ik laat de cliënt nogmaals ervaren en voelen wat er destijds gebeurde en welke keuze hij of zij maakte om vervolgens de cliënt uit te dagen om een nieuw pad en daarmee een nieuwe beweging te kiezen. Vaak komen cliënten na decennia weer bij weggestopte pijnlijke en stressvolle gebeurtenissen. Als hij of zij de nieuwe beweging voelt, wil de cliënt meestal niet meer anders. Er komt meer vrijheid, rust en kracht omdat de stressvolle gebeurtenis minder invloed heeft.
Soms is de kaart vaag, bestaat alleen uit contouren en zijn er veel lege plekken. Dan moeten we samen eerst wat zoeken en verdwalen we soms, maken we onbegaanbare paden weer vrij om vervolgens de kaart wat meer kleur en lijnen te geven om vervolgens een nieuwe beweging te maken.
En soms is de kaart een warboel vol met details. De stortvloed aan gedachten belemmert dan het zicht waardoor de leervraag vaak niet duidelijk is en we niet weten waar we zoeken moeten. We maken dan een nieuwe kaart en focussen eerst op de grote brede paden om vervolgens de aftakkingen te onderzoeken.
In dit geval zijn de twee toegestuurde alinea’s kraakhelder en is de kaart compact maar duidelijk.
Meld je aan en ontvang de nieuwste inspiratie!
Of volg KoopenBakker hier
Zoektocht naar het perfecte team‘Afdalen naar de aarde’
Scroll naar bovenzijde
