DE LIEFDE
Meer zicht op de liefdesrelatie en haar dynamieken
– Klik op een afbeelding voor het interview (1:00:59) –
INTERVIEW: CÉCILE SCHLANGEN
De liefdesrelatie: Je elke keer opnieuw tot elkaar verhouden
Onderstaand artikel bevat een korte samenvatting van het interview met Cécile Schlangen. Wil je praktische voorbeelden, oefeningen en tips dan is het verstandig om het gehele interview te beluisteren en de podcast en/of de video te bekijken. Je krijgt dan een volledig beeld en veel tips aan de hand van praktijkcases.
“In een liefdesrelatie zitten altijd pijnpunten en stress. In elke levensfase wordt dat weer opnieuw aangeraakt. Je elke keer opnieuw tot elkaar verhouden is de grote uitdaging. En als je daar jezelf in kunt meenemen dan heb je de ultieme liefdesrelatie.”
Wat is de oorzaak van al die uitdagingen in de liefdesrelatie?
‘Ik denk dat we heel veel onbewust ervaren. En dat we onze eigen binnenwereld onvoldoende kennen. We hebben vaak te weinig taal in onze opvoeding en opleiding meegekregen om dat onder woorden te kunnen brengen.’
Hoe leer je jezelf ontdekken? En hoe heb jij dat gedaan?
‘Jezelf leren kennen is een gezond proces. En dat gaat in stappen. Je kan niet op je 25ste dat allemaal al verwerkt hebben. Zo werkt het nu eenmaal niet in het leven. En het is gezond om dat in fases te doen. Rond mijn 50ste ben ik gescheiden en maakte ik een enorme ervaring mee. Wie ben ik eigenlijk? Terwijl ik daarvoor de boel aardig op de rit had. Maar door die scheiding kwam ik in een rollercoaster terecht. Ik moest mezelf weer terugvinden. En dat hoor ik ook veel in liefdesrelaties. “Ik ben mezelf onderweg kwijtgeraakt.” Met als gevolg dat ze in ‘gedoe’ vallen, in de stille verwijdering terechtkomen, “buiten de deur eten”, vanbinnen stil vallen en zich alleen maar op de kinderen richten of vluchten in het werk, hobby of sport.’
“Je denkt dan in de liefdesrelatie dat je de ander weer moet vinden, maar het gaat eigenlijk over hoe je jezelf weer kan inbrengen in de relatie. Het begint altijd bij jezelf.”
Wat is een van de grootste misvattingen in de liefdesrelatie?
‘We hebben de taal om elkaar weer kunnen vinden niet geleerd. En je denkt dan in de liefdesrelatie dat je de ander weer moet vinden, maar het gaat eigenlijk over hoe je jezelf weer kan inbrengen in de relatie. Het begint altijd bij jezelf.’
Wat heeft die scheiding en die ontdekkingsreis jou gebracht?
‘Meer zelfkennis. Ik zie beter waardoor ik zo reageer en wat mij zo kan raken. Ik had daar voorheen geen woorden voor. Ik probeerde er wel woorden aan te geven, maar dat lag meer in de verwijten naar mijn partner. Dat als hij nou dit zou doen, dan zou ik me wel gelukkig voelen. Ik ben bewust in een persoonlijk ontwikkelingsopleiding gestapt om – na mijn scheiding – met behulp van die opleiding mezelf weer terug te vinden. En te snappen wat er allemaal zo in mij bewoog.’
– Interview Cécile Schlangen gaat onder kader verder –
ACHTERGROND
Bovenkant, onderkant en de wereld onder water
BLAUWDRUK
Veel van ons gedrag leren we in de eerste jaren van ons leven en nemen we als een blauwdruk de rest van ons leven mee. Als we in het hier en nu in een lastige situatie komen dan kunnen we op dezelfde manier reageren als dat kleine jongetje of meisje van vroeger. In persoonlijk leiderschapsopleidingen, coachingsopleidingen en relatietherapie-opleidingen word je geleerd om die blauwdruk bij jezelf en/of bij cliënten te achterhalen. Om vervolgens een nieuwe manier aan te leren. Een manier die jou, de ander en de wereld beter dient. En dat is altijd een spannende beweging.
‘BOVENKANT’, ‘ONDERKANT’ EN ‘ONDER WATER’
Onderdeel van Céciles werkwijze met stellen is om dat deel van die blauwdruk en het gedrag dat je daar op jonge leeftijd leerde en zo in de relatie parten speelt, zichtbaar te maken. Ze spreekt dan over ‘bovenkant’ waarmee ze je gedrag, je woorden en je houding in het hier en nu benoemd. Daarnaast spreekt zij over ‘onderkant’ of ‘onder water’ als het gaat over emoties – en pijn – die diep van binnen spelen. Deze hebben vaak een sterke verbinding met het verleden.
Wat heeft die opleiding jouw gegeven?
‘Het heeft me veel gebracht. Ik snap beter hoe ik mezelf kan afsluiten. In die opleiding leerde ik dat er zich in mij een “sluitsteen” bevindt waarmee ik me afsluit naar anderen. Maar dat is dezelfde plek waar een sleutel ligt om diezelfde sluitsteen te openen en jezelf vervolgens in het contact met je partner te brengen. En dat doe ik ook steeds meer naar vrienden toe. Ik laat dan niet alleen de zelfverzekerde vrouw zien – die er ook is –, maar ook een kwetsbaar meisje van 5, 6 of 7 jaar oud.’
Hoe gebruik je deze ervaringen in je relatietherapie?
‘In de relatietherapie laat ik de klanten teruggaan naar dat kleine meisje of jongetje van vroeger. Het is de plek of tijd waar hij of zij zich zo kwetsbaar heeft gevoeld. In de liefdesrelatie besteden we de zorg van dat kwetsbare jongetje of meisje uit aan onze partner. Hij of zij heeft dat te verzorgen. Zorg jij voor mijn kleine meisje dan gaat het tussen ons wel goed. Wat ik dan doe is dat ik mijn pijn uitbesteed aan jou. En dat uitbesteden werkt niet in de relatie. Dat betekent dat de ander er schuld aan heeft dat ik me rot voel.’
“En dat uitbesteden werkt niet in de relatie. Dat betekent dat de ander er schuld aan heeft dat ik me rot voel.”
Wat versta je onder relatietherapie?
‘Relatietherapie is niet meer dan individuele therapie in elkaars bijzijn. Doordat jij onderzoek gaat doen naar de pijnlijke ervaringen uit jouw kindertijd in het bijzijn van je partner, krijgt je partner compassie als je een stuk van dat kwetsbare kind bij je partner op zijn of haar schoot wil gooien. En ik ben na dat onderzoek veel beter in staat om dat kleine kind zelf even op schoot te nemen. En te zeggen: “Het is goed meis. Je doet het hartstikke goed.” En van daaruit maak ik mezelf kwetsbaarder zodat de ander me beter kan aanraken en steunen.’
Hoe begeleid je mensen die een spannende en vervelende dynamiek zitten?
‘Als relatietherapeut heb je niet de man als klant en de vrouw als klant. Maar hun relatie is de klant. Ik heb me tot die relatie te verhouden. Als ik me te veel tot de vrouw richt ben ik de man kwijt. Als ik me te veel tot de man richt ben ik de vrouw kwijt. Dus ik moet me elke keer tot de interactie verhouden. Sue Johnson – een Canadese relatietherapeute en bekend van het boek ‘Houd me vast’ en “Emotional Focus Therapy (EFT)” – heeft de relatiedynamiek in beeld gebracht. Zij koppelt dat aan pijnlijke en vaak onbewuste kindervaringen. We projecteren die vervolgens weer onbewust op onze partner. En door op de dynamiek te richten, krijg je de pijnlijke kinderlijke ervaringen in beeld en begrijpen stellen de dynamiek beter en zien ze hoe ze elkaar gijzelen.’
Je maakt onderscheid tussen de bovenkant en de onderkant. Leg eens uit.
‘Je hebt de bovenkant met het gedrag, de woorden en de houding in het hier en nu. En “onder water” aan de onderkant liggen de emoties en de pijn die vaak een sterke verbinding hebben met het verleden. Onder water is wat er diep vanbinnen gebeurt. Dit laten we aan de bovenkant wat moeilijker te zien. We houden het graag verborgen omdat we zo bang zijn om te worden afgewezen.’
Hoe ziet zo’n emotionele achtbaan van een relatie er dan uit?
‘Aan de bovenkant word je bijvoorbeeld geraakt doordat je vrouw iets naars over jou zegt. Je vrouw denkt: hij reageert niet. Dus ik zal het nog maar een keer vragen. Je trekt je terug in je ‘mancave’. De vraag is dan wat er vanbinnen bij je wordt geraakt. Om daar te komen gaan we naar de onderkant. Wat wordt er dan zo in jou geraakt? Wat gebeurt er dan? Maar als je aan de bovenkant zo met haar aan het kibbelen bent, vertel je dat niet. En tegen de vrouw zeg ik dan waarom zeg je het nog een keer en waarom geef je je eigen behoefte niet aan? En waar ken jij dat zo van dat je het op die nare manier zegt?’
Hoe maak je die bovenkant en onderkant nu zichtbaar?
‘Daar gebruik ik een tafelopstelling voor. Ik maak de binnenwereld van zowel de man als de vrouw aan de hand van een aantal attributen fasegewijs en visueel zichtbaar. De partners krijgen daardoor zicht op hun eigen pijn en die van de ander. Ze zien hoe ze die pijn aan de ander willen uitbesteden. Je projecteert je eigen pijn onbewust op de ander. Met deze tafelopstelling krijg je goed zicht op – potentiële – relatiedynamieken. Je ziet de volwassene – met de overlevingsreactie (de manier waarop je aandacht, warmte en geborgenheid kreeg) – en daarachter het kleine jongetje en meisje (met de emoties, de gevoelswereld en de behoeftes) dat zo bang is om kwetsbaar te zijn omdat hij of zij zo bang is om afgewezen te worden.’
Die onderkant is dus belangrijk voor de dynamiek. Hoe ga je daarmee om?
‘Belangrijk is om zicht op die wereld te krijgen – en daarmee zicht op de kleinere en grotere trauma’s en pijn in je jeugd – zodat je uit de dynamiek met je partner kunt stappen. Het gedoe in de relatie komt vaak niet door de volwassene, maar door dat kleine jongetje en meisje met die jonge gevoelens, emoties en behoeftes die achter het stuur zit. In het hier en nu speelt dan een gevoel of gedrag vanuit het kind van vroeger. Hij of zij reageert vaak vanuit pijn, emotie, gemis en een behoefte uit het verleden. Zo begin je langzaam te zien wat je onbewust op de ander projecteert, maar wat je eigenlijk zelf hebt aan te kijken.’
“Ik geef die vaak onbewuste lijfelijke reactie terug aan de klant. Zo maakt de lijfelijke reactie het onbewuste stuk bewust.”
Hoe ga je om met die reacties vanuit dat kind van vroeger?
‘De kunst is om een onderscheid te maken tussen volwassen gedrag en de reactie vanuit dat kind van vroeger. Kun je naar het oude gevoel kijken? Ik leer mijn klanten dat de volwassene die reactie vanuit dat kind van vroeger kan overnemen. Je stopt de standaard overlevingsreactie en gaat eens voelen en contact maken. Wat voel ik nou vanbinnen? En wie is er nu aan het woord? De volwassene of de overlevingsreactie vanuit vroeger? Ik kan vaak aan de fysieke reactie zien wie er aan het woord is en wat er aan de hand is. Ik geef die vaak onbewuste lijfelijke reactie terug aan de klant. Zo maakt de lijfelijke reactie het onbewuste stuk bewust.’
Hoe maak je die dynamiek dan zichtbaar?
‘De dynamiek is zichtbaar geworden in die tafelopstelling. Ze zien hoe ze zich vanbinnen voelen op tafel staan. Niet alleen van zichzelf, maar ook van de ander. Daarmee beseffen zij hoe zij zichzelf ook in het hier en nu – om de pijn van het kleine kind niet te voelen – op een instinctieve manier beschermen. Je ziet dat die overlevingsreactie van jezelf en je partner een dynamiek oplevert.’
Dat blijft lastig om in detail te achterhalen…
‘Ik heb daar een zogenaamde rodeknoppensessie om die gevoeligheden in de relatie te achterhalen. Het zijn de situaties waar die overlevingsreacties zo naar boven komt. Met de tafelopstelling in hun achterhoofd zien ze wat er boven en onder water gebeurt.’
“Juist door goed voor je ik-identiteit te staan, kun je je beter verhouden tot je partner. Je past je niet volledig aan en verliest daarmee jezelf niet.”
Hoe werkt dat dan in het dagelijks leven?
‘We krijgen signalen uit onze omgeving die gevaar kunnen oproepen en een rode knop bij ons indrukken. Je partner weet vaak feilloos op die rode knoppen te drukken. Maar alleen jij weet wat er vanbinnen gebeurt. Alleen jij weet wat dat is. Wat raakt me nou? Wat gebeurt er vanbinnen? En als je dat niet vertelt dan drukt je partner nog een keer op de rode knop. De taak is iets van je binnenwereld aan de ander te vertellen.’
– Interview Cécile Schlangen gaat onder kader verder –
ONZE BREINEN
Het centrale en decentrale zenuwstelsel
LICHAAM EN GEEST MET ELKAAR VERBONDEN
Cécile relateert deze verschillende soorten reacties aan ons brein. Zij noemt drie delen van ons brein. Met deze verschillende delen reageren we op verschillende manieren. Vaak zeggen we dat we als mens nog een vierde brein hebben. En dat is ons lichaam. We slaan herinneringen en gedrag op in ons lichaam. En dat gebeurt door ons decentrale zenuwstelsel. Door middel van ons decentrale zenuwstelsel zijn onze hersenen namelijk met ons lichaam verbonden en vice versa. Zie in het onderstaande plaatje hoe onze hersenen – het centrale zenuwstelsel – verbonden met ons lichaam via het decentrale zenuwstelsel.
INSTINCTIEVE GEDRAG
80% van de signalen loopt van ons lichaam naar onze hersenen en 20% van onze hersenen naar ons lichaam. Je snapt daardoor dat ons gedrag vaak een instinctieve lichamelijke reactie is, dat lichaamsbewustzijn in de relatie ontzettend belangrijk is en dat een holistische benadering van gedrag noodzakelijk is om gedrag en relatiedynamieken te begrijpen. Cécile heeft een scherpe blik op dat instinctieve gedrag en ziet of het een volwassen reactie of een jonge reactie uit de eerste jaren van je leven is.
Meer informatie over onze breinen vind je hier.
En lukt dat dan meteen?
‘Bij mensen die goed kunnen voelen lukt dat wel. Soms is het lastig om daar de juiste woorden aan te geven. Anderen zeggen dat er niets vanbinnen gebeurt. Ze weten het echt niet of ze voelen (nog) niets. Ik ben al blij als ze dat zeggen. Want dat is een constatering. Geef jezelf nu maar een schouderklopje. Want je doet iets waar je nog nooit bij stil hebt gestaan.’
– Interview Cécile Schlangen gaat onder kader verder –
HET BEZOEKGESPREK
Een praktische en intieme oefening om verbinding te maken en te ervaren
In het interview komt Cécile met een prachtige oefening om de verbinding in de relatie te herstellen. Het is een praktische manier van communiceren waarin de een de ander iets van zijn binnenwereld laat zien zonder meteen in een lastige dynamiek te komen. Het resultaat van dit gesprek is dat je elkaar beter ziet en begrijpt. En in dat begrip kun je je beter met elkaar verbinden zonder in die pijnlijke dynamiek te komen.
NAAR DE OEFENING
Luister hier (26.35) in de podcast of bekijk hier (29.50) deze praktische manier van communiceren. Zie hoe Cécile dat begeleidt. En zie hoe je deze manier van communiceren ook thuis kunt toepassen.
Meer achtergrond van deze intieme en moedige manier van communiceren vind je hier.
Welke wijsheid heb je na al die jaren uit deze interventie gehaald?
‘Juist door goed voor je “ik-identiteit” te staan – wat je belangrijk vindt in je leven en je relatie –, kun je je beter tot je partner verhouden. Je past je niet volledig aan en verliest daarmee niet jezelf. Je zegt wat je vindt en je kijkt wat “common ground” is en wat je eventueel zou willen aanpassen. Je geeft ook aan wat je in je eentje wil doen.’
En wat vind je dan de ultieme liefdesrelatie?
‘In een liefdesrelatie zitten altijd pijnpunten en stress. In elke levensfase worden die weer opnieuw aangeraakt. Je elke keer opnieuw tot elkaar verhouden is de grote uitdaging. En als je daar jezelf in kunt meenemen dan heb je de ultieme liefdesrelatie. En met jezelf meenemen bedoel ik je eigen binnenwereld. En niet dat je jezelf afsluit om je vervolgens tot de ander te verhouden. Dan beweeg je van elkaar weg. Je hebt iedere keer dat eigen deel in de relatie in te brengen.’
– Interview Cécile Schlangen gaat onder kader verder –
DE LIEFDESTALEN VAN CHAPMAN
Praktische kennis om liefde te geven en te ontvangen
Een ander praktisch onderwerp dat in het interview naar voren komt zijn de liefdestalen van Graham Chapman. Cécile Schlangen legt aan de hand van een aantal praktische voorbeelden in de video en podcast uit hoe die liefdestalen in de praktijk werken. En hoe je door alleen maar rekening te houden met elkaars liefdestaal een relatie in stand kunt houden.
NAAR DE LIEFDESTALEN
Hier (44.38) kun je de informatie en de adviezen over deze liefdestalen beluisteren. En hier (41.19) kun je dit gedeelte van het interview bekijken.
Wat is nu belangrijk bij deze liefdestalen?
‘Als eerste is het belangrijk om je eigen liefdestaal en die van je partner te (her)kennen. Meestal hebben we een of twee voorkeuren. De tweede stap is dat je dat kenbaar naar elkaar gaat maken. En als je dan aan de ander laat merken wat je behoefte is en je daardoor bereikt wordt dan krijg je een betere balans in je relatie.’
Hebben mensen vaak dezelfde taal?
‘Ze kunnen complementair zijn. Maar meestal overlappen ze elkaar een beetje. Je wilt het verschil ontdekken. Als mensen daar niet goed in zijn dan wijden we daar – deel van – de sessie aan. Dat is vaak heel leuk. Meestal weten de mensen het wel, maar ze gebruiken het niet bewust.’
“Je bent steeds bezig om je opnieuw tot de ander te verhouden. En als je daar jezelf in kunt meenemen dan heb je de ultieme liefdesrelatie.”
Als laatste: welke tip zou je aan de luisteraars, kijkers en lezers willen geven?
‘Bij mij heeft de route naar binnen het meeste geholpen. Dat ik mezelf beter heb leren kennen en begrijpen. Het betekent voor mij dat ik mezelf niet afstraf als ik me zo geraakt voel. Dan was ik mezelf altijd aan het toespreken: “Stel je niet aan!” Die interne criticaster in mezelf. En als ik naar mezelf zachter kan worden dan word ik in het contact naar de ander ook zachter. De reis naar binnen met een zekere mildheid dat zou ik de lezer, luisteraar of kijker mee willen geven.’
WIL JE MEER ZOALS DIT?
Meld je aan en ontvang de nieuwste inspiratie!
BEST GELEZEN ARTIKELEN
ALLE COLLECTIES
