IK VIND EEN NIEUWE OVERTUIGING
Welke overtuiging helpt je om je behoefte in contact met anderen te realiseren?
| Artikel
17 à 18 minuten
| Naar meer verdieping
Plan een afspraak
LOGISCHE NIVEAUS VAN LEREN
Manieren om te leren en je persoonlijk en zakelijk te ontwikkelen
– Tekst ‘Ik vind een nieuwe overtuiging’ gaat onder het kader verder –
LOGISCHE NIVEAUS VAN LEREN
Een helder kader om jezelf of je team te ontwikkelen
Gregory Bateson (1904-1980) was een Brits-Amerikaanse antropoloog, sociaal wetenschapper, linguïst, en cyberneticus die bekendstaat om zijn werk op het gebied van systeemtheorie, communicatie en ecologie van de geest. In zijn boek ‘Steps to an Ecology of Mind’ (1972) beschrijft hij zijn ideeën over communicatie en gedragsverandering in systemen, inclusief het menselijke systeem. Hij ontwikkelde de gedachte van logische niveaus van leren. Je kunt je namelijk op verschillende niveaus persoonlijk ontwikkelen.
LOGISCHE NIVEAUS VAN LEREN EN ONTWIKKELEN
De basisgedachte van Bateson is dat er een hiërarchie in die niveaus van leren zit. Hij onderscheidde zes niveaus: betekenis, identiteit, overtuigingen, vaardigheden, gedrag en omgeving. Het is een baanbrekende gedachte om de hiërarchie en de verbanden tussen die elementen te ontdekken. De gedachte van Bateson is later door Robert Dilts (1955-heden), een prominent figuur in de wereld van Neuro Linguïstische Programmeren (NLP), verder verfijnd en uitgewerkt.
BEGELEIDEN OP IDENTITEITSNIVEAU
Het is een belangrijk element geworden in de praktijk van coaching, therapie en veranderingsmanagement. Het betekent namelijk ook dat je op verschillende niveaus kunt interveniëren en begeleiden. Hoe dieper het niveau des te duurzamer en wezenlijker de verandering en transformatie is. En de krachtigste vorm van interventie is op identiteitsniveau. Betekenis is meer een gevolg van de andere niveaus.
AANPASSEN VAN JE IDENTITEIT
Normaliter worden de niveaus in een piramide onder elkaar uitgebeeld. Veelal wordt er geadviseerd om de identiteit van iemand vast te stellen door bijvoorbeeld terug te gaan naar de periode waar deze is ontstaan, daar elementen los te laten, te veranderen of elementen aan die identiteit toe te voegen. Een oefening in de NLP is bijvoorbeeld ‘Changing Personal History’ waar je met behulp van verschillende bestaande herinneringen de emotie en daarmee de kleur van belemmerende herinneringen en gebeurtenissen in je verleden kunt veranderen.
SYSTEMISCH WERK
Een andere mooie manier is om naar het systeem te kijken waarin je bent opgegroeid en hoe je daar in relatie tot die betekenisvolle anderen jezelf vormde, ontwikkelde en aanpaste. Je koos een gedragsstrategie met bijhorende normen, waarden, overtuigingen die je destijds het beste paste. In die strategie ontwikkelde je ook de prachtigste vaardigheden. Een uitdaging ontstaat omdat die gedragsstrategie in het hier en nu onvoldoende werkt of dat je daar last van krijgt. In bijvoorbeeld een familie-opstelling ga je terug naar die aanpassing, maak je jezelf daarvan los en kies je een nieuwe beweging.
LOGISCHE NIVEAUS: DEFINITIES EN KERNVRAGEN
1. Betekenis
Definitie: Het niveau van betekenis is het diepste niveau en heeft betrekking op je diepe doelen, intenties en zingeving die je in het leven nastreeft. Dit kan onder andere je persoonlijke missie, je spirituele overtuigingen en je levensdoelen bevatten. Het geeft je betekenis. Hier worden vier vormen van betekenis onderscheiden die afhankelijk van je levensfase kunnen zijn.
Helpende vragen:
1. Wat zou er gebeuren als ik met aandacht en bewustzijn steeds de dingen doe die me plezier, enige mate van spanning en zin geven? Welk pad ga ik dan lopen?
2. Op welk gebied ontbreekt het me nu aan betekenis? En wat zou ik doen als tijd een van mijn kostbaarste goederen in het leven is?
3. Hoe speelt spiritualiteit in mijn leven? En hoe zou ik die kennis en wijsheid met wat discipline meer kunnen integreren in mijn dagelijks leven?
2. Identiteit
Definitie: Dit niveau verwijst naar je kernidentiteit als een persoon. Het bepaalt wie je bent, je zelfbeeld, je bewustzijn en daarmee je gevoel als individu: het vormt wie je in je authenticiteit bent. Het is een wat abstract begrip. In het kader daarvan is goed om te weten dat in Oosterse filosofie dit begrip niet hebben en dat ze identiteit formeren op basis van elementen:
– Bewustzijn | Chitt: je hebt het vermogen om een beeld te vormen en dat te veranderen.
– Zintuigen | Manas: we nemen visueel, auditief, kinesthetisch, olfactoir en gustatoir waar.
– Apart | Ahankar: iets denkt dat je apart bent van de ander (én er is ook iets wat niet apart is, maar dat voert hier te ver).
– Proces | Buddhi: met de informatie van onze zintuigen start een proces.
Helpende vragen:
1. Wie wil ik als persoon in relatie tot mijn dierbaren, anderen en de wereld zijn?
2. Hoe kan ik mijn gevoel van zelfbewustzijn vergroten om daarmee mijn authenticiteit van mijn dagelijks leven te versterken?
3. Wat er gebeurt er als ik meer vanuit chitt, manas, ahankar en buddhi handel? Met welk normen, waarden, behoefte en perspectieven kan ik naar mezelf en de wereld kijken? En welke helpen mij daarbij?
3. Overtuigingen
Definitie: Op dit niveau bevinden zich jouw diepe overtuigingen en waarden van jou: je geloofssysteem. Vanuit dit systeem interpreteer je de wereld. Het geeft je perspectief en daarmee betekenis, waarde en oordeel aan de situaties in je leven. Je handelt op basis van dit geloofssysteem en dat ligt vaak onbewust ten grondslag aan je keuzes, je vaardigheden, je gedrag en de omgeving waarin je beweegt.
Helpende vragen:
1. Hoe kan ik mijn geloofssysteem onder de loep nemen en actief onderzoeken? Welke ervaringen helpen me daarbij?
2. Welke overtuigingen ondersteunen mijn persoonlijke groei en geestelijk en lichamelijk welzijn, en welke belemmeren deze?
3. Als ik het andere uiterste van een overtuiging zou hanteren welke vaardigheid en welk gedrag komt er dan naar voren en welk effect heeft dat op mezelf, de ander en mijn omgeving?
4. Vaardigheden
Definitie: Dit niveau betreft de specifieke bekwaamheden, capaciteiten en competenties van jou. Het omvat zowel je cognitieve, je sensitieve als je fysieke vaardigheden die je gedurende je leven door te leren, (werk)ervaring en je persoonlijke ontwikkeling hebt eigen gemaakt.
Helpende vragen:
1. Welke nieuwe vaardigheden kan ik leren om mijn persoonlijke ontwikkeling en mijn geestelijk en lichamelijk welzijn te bevorderen?
2. Welke vaardigheden schieten door en zorgen dat ik steeds in die lastige situatie terechtkom?
3. Op welke manieren kan ik mijn vaardigheden verbeteren? Welke ervaringen helpen me daarbij?
5. Gedrag
Definitie: Het gedragsniveau verwijst naar de observeerbare acties en reacties van jou op de ander, de groep of andere signalen uit je omgeving. Het gaat daarbij om je bewuste, maar ook om je onbewuste automatische, instinctieve en routinematige gedragingen. Dit omvat zowel je verbale als je non-verbale handelingen, bewegingen en expressies.
Helpende vragen:
1. Welke gewoonten en gedragingen dragen bij aan mijn persoonlijke groei en geestelijk en lichamelijk welzijn? En welke belemmeren deze groei en welzijn?
2. Welke gedachten, lichamelijke sensaties en emoties zijn verbonden met welke gedragingen?
3. Hoe kan ik bewuster worden van mijn automatische, instinctieve en routinematige gedragingen en deze transformeren naar meer constructieve patronen die mij in contact met de ander en mijn omgeving beter dienen?
6. Omgeving
Definitie: Dit is het meest externe niveau en omvat de omgeving waarin jij je bevindt, zoals je huis, je werkplek, je vriendenkring, je familie et cetera. Het wordt gezien als het laagste niveau. Belangrijke invloeden zijn letterlijk de fysieke ruimte, de culturele invloeden of de werkcultuur, de sociale omstandigheden en verhoudingen en andere signalen en factoren die vanuit die omgeving van invloed zijn op je staat van zijn.
Helpende vragen:
1. Hoe kan ik de signalen uit mijn omgeving beperken, beter structureren en aanpassen om mijn geestelijk en lichamelijk welzijn en groei te ondersteunen?
2. Welke signalen en invloeden uit mijn omgeving hebben een negatieve impact op mijn gemoedstoestand en hoe beïnvloedt dat mijn lichamelijk welzijn?
3. Hoe is de verhouding tussen de verschillende omgeving waarin ik me beweeg en wat kan ik van deze omgevingen leren?
ERVARINGSGERICHT WERKEN IN HET HIER EN NU
Ik werk – in plaats van de reis naar je verleden naar bijvoorbeeld de eerste jaren van je leven en de ontstaanswijze van je gedrag – persoonlijk liever met het aanreiken van nieuwe ervaringen op de verschillende niveaus in het hier en nu. Jij en ik zijn lerende en bewuste wezens. Niet alleen leer je er in dat moment iets nieuws en wezenlijks dat in je uitdagende situatie ertoe doet. Juist door in alle vrijheid een nieuwe vaardigheid of gedraging eigen te maken, passen overtuigingen zich aan en/of krijg je er nieuwe bij. In die perspectiefverandering beweegt je identiteit mee. Je kijkt met een andere blik naar jezelf, het leven en de wereld.
ONDERLIGGENDE VERBANDEN TUSSEN NIVEAUS
Als je die gedachte volgt dan is het in mijn ervaring beter om die logische niveaus van leren in een cirkel te zetten. Elk niveau heeft namelijk – mits het een significante ervaring is – een krachtig invloed op een ander niveau. En betekenis staat in het midden omdat het veelal een gevolg is van die andere niveaus.
1
Dit is het meest externe niveau en omvat de omgeving waarin jij je bevindt, zoals je huis, je werkplek, je vriendenkring, je familie et cetera. Het wordt gezien als het laagste niveau. Belangrijke invloeden zijn letterlijk de fysieke ruimte, de culturele invloeden of de werkcultuur, de sociale omstandigheden en verhoudingen en andere signalen en factoren die van invloed zijn vanuit die omgeving op je staat van zijn.
2
Het gedragsniveau verwijst naar de observeerbare acties en reacties van jou op de ander, de groep of andere signalen uit je omgeving. Het gaat daarbij om je bewuste, maar ook om je onbewuste automatische, instinctieve en routinematige gedragingen. Dit omvat zowel je verbale als je non-verbale handelingen, bewegingen en expressies.
3
Dit niveau betreft de specifieke bekwaamheden, capaciteiten en competenties van jou. Het omvat zowel je cognitieve, je sensitieve als je fysieke vaardigheden die je gedurende je leven door te leren, (werk)ervaring en je persoonlijke ontwikkeling hebt gerealiseerd.
4
Op dit niveau bevinden zich jouw diepe overtuigingen en waarden van jou: je geloofssysteem. Vanuit dit systeem interpreteer je de wereld. Het geeft je perspectief en daarmee betekenis, waarde en oordeel aan de situaties in je leven. Je handelt daarmee op basis van dit geloofssysteem en dit ligt dus ten grondslag aan je keuzes, je vaardigheden, je gedrag en de omgeving waarin je beweegt.
5
Dit niveau verwijst naar je kernidentiteit als een persoon. Het bepaalt wie je bent, je zelfbeeld, je bewustzijn en daarmee je gevoel als individu: het vormt wie je in je authenticiteit bent. Het is een wat abstract begrip. In het kader daarvan is goed om te weten dat in Oosterse filosofie dit begrip niet hebben en dat ze identiteit formeren op basis van elementen: bewustzijn: je hebt het vermogen om een beeld te vormen en dat te veranderen; zintuigen: we nemen visueel, auditief, kinesthetisch, olfactoir en gustatoir waar; apart: iets denkt dat je apart bent van de ander (én er is ook iets wat niet apart is, maar dat voert hier te ver); proces: met de informatie van onze zintuigen start een proces.
6
Het niveau van betekenis is het diepste niveau en heeft betrekking op je diepe doelen, intenties en zingeving die je nastreeft in het leven. Dit kan onder andere je persoonlijke missie, je spirituele overtuigingen en je levensdoelen bevatten. Het geeft je betekenis. Hier worden vier vormen van betekenis onderscheiden die afhankelijk zijn van je levensfase kunnen zijn.
Logische niveaus in een schematische cirkel weergegeven zodat je ziet hoe elk niveau van ontwikkelen invloed heeft op een ander niveau van ontwikkelen. En dat betekenis een afgeleide is van die niveaus van ontwikkelen.
Klik op de punten voor de definities van de diverse niveaus.
EEN EENVOUDIGE EN KRACHTIGE MANIER VAN INTERVENIËREN
Het opent een eenvoudige en krachtige manier van interveniëren en begeleiden die vaak veel van de begeleider vraagt. In zijn weg van klacht, probleem van de cliënt en het aandeel van de client in dat betreffende probleem, is de diagnostiek van de persoonlijkheidsstructuur met bijbehorende gedrag essentieel. Om vervolgens een passende en benodigde leerervaring te geven die past bij de persoonlijke ontwikkeling en de fase van de begeleiding.
VEILIGE, HEILIGE EN VRIJE OMGEVING
Wat zou er namelijk gebeuren als je in een nieuwe veilige, heilige en vrije omgeving door oefeningen nieuwe vaardigheden en manier van gedragen krijgt aangereikt waardoor de kleur van je bestaande herinneringen verandert? En stel dat je die nieuwe ervaringen op een wezenlijke manier kunt voelen? Welke overtuigingen en vaardigheden worden dan geleerd? Wat zou er dan met je identiteit gebeuren? Welk perspectief krijg je dan? Wie wil je dan zijn of worden? Dat is steevast een van mijn doelen.
“Vertel het me en het waait door me heen.
Laat het me zien en ik weet het morgen nog
Laat het me voelen en ik weet het de rest van mijn leven.”
HET GROTE IN HET KLEINE LEREN
Met kleine interventies vanuit verschillende perspectieven en uiteenlopende hoeken kun je in een korte tijd wezenlijke veranderingen en transformaties op vrij eenvoudige wijze bewerkstelligen, is mijn ervaring. Het verborgen potentieel wordt met een nieuwe lerende ervaring op een krachtige wijze aangesproken. Er is wel een voorwaarde: oefenen in het dagelijks leven. Maar dat is eigenlijk nooit een probleem. Er is een deur opengegaan. Je hebt iets gevoeld en je wilt eigenlijk niet meer anders. Die ervaring zit in je en die dien je alleen maar in je dagelijks leven verder uit te bouwen.
“Inzicht is niets waard
Inzicht en keuze zijn weinig waard.
Inzicht, keuze en een beetje oefenen helpen een beetje.
Inzicht, keuze en bewust, aandachtig oefenen veranderen je leven.”
MANTRA EN DOMINO-EFFECT
Ik ken dat mantra van het grote in het kleine leren en het bijhorende domino-effect natuurlijk als geen ander. Anders zou ik niet op dit wezenlijke niveau kunnen begeleiden. Als een jongen die op jonge leeftijd zijn vader verloor en onbewuste de taak op zich had genomen om voor zijn moeder en zijn zusje te zorgen, was het een enorme weg – en dat is het af en toe nog steeds – om mijn eigen behoefte te voelen en te volgen, niet met mijn aandacht en bewustzijn alleen bij de ander te zijn en de daadkracht van het mannelijke te voelen. Hoe doe je dat als je geen voorbeeld hebt?
WIE WIL JE ZIJN?
Door dat later in kleine interventies te leren, andere vaardigheden en overtuigingen te ontwikkelen en je de wezenlijke vraag te stellen wie je in deze wereld wilt zijn en wat je daarin wil betekenen. Om vervolgens in steeds grotere persoonlijke ontwikkelingsschokken dat in je dagelijks leven en je werk toe te passen en te integreren. Mijn identiteit en blik op de wereld is het afgelopen decennium op een significante en wezenlijke manier veranderd.
NIET ALLEEN GROOTS EN MEESLEPEND
Mijn ervaring is dat persoonlijke ontwikkeling niet alleen groots, emotioneel en meeslepend hoeft te zijn. Dat een wezenlijke verandering ontstaat door juist steeds kleine, eenvoudige en wezenlijke interventies te doen. Je merkt op een gegeven moment dat je blik op de wereld is veranderd. Dat je ongemerkt met een andere kleur bril naar de ander of een situatie kijkt. Je hebt ander perspectief gekregen en een andere waarneming waardoor je met nieuwe geleerde vaardigheden en andere overtuigingen op een andere manier in het moment handelt.
WISSELWERKING
In de praktijk wordt weleens vergeten dat in het model van Bateson elk niveau invloed heeft op elk ander element. Juist met aandacht en bewustzijn vanuit een specifiek niveau te handelen, zorgt ervoor dat die wisselwerking krachtig en effectief wordt. Vaardigheden zoals het beter aangeven van grenzen hebben invloed op je overtuigingen, je identiteit en je gedrag en laten je ook anders met de signalen uit je omgeving omgaan. Denk aan betere zelfzorg, focus op je eigen behoeften et cetera.
WELKE LERENDE ERVARING?
Je kunt jezelf een aantal vragen stellen. Allereerst hoe spelen die niveaus bij een specifieke uitdaging of probleem. Als professional stel ik mezelf altijd de vraag hoe ik een uitdaging of probleem van een client of deelnemer het beste kan benaderen. Wat helpt nu? Welke lerende ervaring of combinaties van ervaringen werkt op dit punt nu in de begeleiding of training het effectiefst? En welke invloed heeft dat op die andere niveaus? Wat is het mogelijke domino-effect in de ander? Om zo met effectieve stappen die client te helpen bij zijn of haar uitdaging.
BEGELEIDEN OP IDENTITEITSNIVEAU
In mijn begeleidingen, workshop, leiderschapsprogramma, inspiratiesessies en leiderschapsreizen is nagenoeg altijd het doel om dat fundament van de identiteit aan te raken. Om hier iets te laten bewegen, los te laten of aan te reiken. Er ontstaat op een diep niveau rust, meer plezier, vrijheid en betekenis. Dat maakt mijn werk ook zo verschrikkelijk dankbaar. En dat geeft natuurlijk ook een grote verantwoordelijkheid.
LIEFDE
En ik heb daar een stelregel voor. Waar beroemde psychiater Irvin Yalom zegt dat vertrouwen het middel is om op een verantwoordelijke manier in een begeleiding tot heling te komen, ga ik graag een stapje verder. Ik denk – met een stevig potje ethiek en professionaliteit – dat liefde de grootste helende factor is. Liefde is de enige emotie waarvan bekend is dat het intelligentie verruimt, volgens Humberto Maturana – een Chileense bioloog wiens werk reikte tot de filosofie en de cognitieve wetenschap. Liefde is de stroom die ons doet transformeren.
BEGELEIDEN
De liefde om een ander mens terzijde te staan en te begeleiden is het uitgangspunt. En als ik die ‘liefdevolle klik’ met een client of deelnemer niet voel dan werk ik niet met hem of haar. Als een uitdaging, wond of zelfs een diepgaand trauma met liefde in die levensstroom van nieuwe ervaringen wordt gelegd, verwatert het. En dat is zo’n groot cadeau. Niet alleen om dat te ervaren, maar ook omdat elke keer weer in liefde te kunnen faciliteren. Die verantwoordelijkheid ligt daarin van nature op een gezonde manier opgesloten.
KALIBREREN VAN JE GELOOFSSYSTEEM
De stress en daarmee je ‘lijden’ wordt zo groot dat je op een gegeven moment geen andere keuze wordt gelaten om het op een andere manier te doen. Dan krijg je de gelegenheid om je geloofssysteem te kalibreren en een nieuwe overtuiging aan je arsenaal toe te voegen: het is fijn om hulp te vragen en dingen samen te doen. Het is fijn om niet alleen de verantwoordelijkheid te dragen. Wezenlijke vragen die je ertoe aanzetten om vragen te stellen: wie ben je in relatie tot de ander en je omgeving? En wie zou je willen zijn?
BALANS TUSSEN JOUW BEHOEFTE EN DIE VAN DE ANDER
Het gaat bij die overtuigingen en geloofssystemen om op een gezonde manier balans te vinden tussen wat de ander, de groep wil en wat jij wilt. In de meeste gevallen zorgt dat interne geloofssysteem dat je meer wil voldoen aan de wensen van de groep. Of je wilt dat de wereld en de groep een specifiek beeld van je heeft waardoor je aandacht krijgt en je geliefd voelt. Dat heeft niet zozeer alleen met de omgeving, maar ook met een intern beeld te maken met wie jezelf wilt zijn. En dat beeld is voor een aanzienlijk deel gekoppeld aan de ervaringen in je verleden.
DISBALANS
Als de behoefte van de groep en de behoefte van jezelf niet in balans zijn dan is dat een receptuur voor problemen met de daarbij bijhorende stress. Door van omgeving te verwisselen, meer ontspanning te zoeken, door bijvoorbeeld beter je grenzen beter aan te geven of door hulp te vragen, kun je hier uitstappen. Vaardigheden en specifieke gedragingen worden duurzamer als je die activiteiten vanuit een krachtig geloofssysteem doet die voor jou in relatie tot de ander past. Het gaat over op een gezonde manier je eigenwaarde te voelen. Het is dan geen trucje of een manier, maar je doet het vanuit een diep gelegen overtuiging. En vaak dient zo’n nieuwe overtuiging te worden gevonden of aangepast. ‘Mag dit? Mag ik dit zomaar doen?’, is wat ik vaak te horen krijg in mijn praktijkruimte. Met impliciet de boodschap dat je ook blijkbaar op deze manier tot de wereld kan verhouden. En dat dat okay is. Een hele nieuwe kolom van mogelijkheden opent zich.
AANPASSING VAN GELOOFSSYSTEEM
In mijn coaching, leiderschapsprogramma, workshops, trainingen en leiderschapsreizen wordt door ervaringsgericht te werken vaak een kleine en regelmatig een grote aanpassing aan dit geloofssysteem gedaan. Door een oefening of ervaring krijg je zicht op een nieuwe wereld. Dit kan op een bewuste manier, maar vaak verandert de blik, het geloofssysteem – door de ervaringen die je krijgt aangereikt – op een onbewuste manier. Dat geeft veel ruimte. Zeker als je bewust gaat vragen wie je in deze wereld wilt zijn: je kiest bewust voor specifieke overtuigingen en past je identiteit aan.
HELDERE EN AUTHENTIEKE MANIER VAN COMMUNICEREN
Belangrijk daarbij is dat je op een heldere manier communiceert. Kun je wat zich in jou afspeelt op een gezonde, liefdevolle en afgebakende manier tegen de ander en je omgeving zeggen? Dat is geen diepgaande persoonlijke ontwikkeling, maar meer een vaardigheidstraining om meer in verbinding te staan met jezelf en de ander. Het zorgt voor krachtig leiderschap, liefdevolle relaties en krachtig geïnspireerde teams.
MEER BETEKENIS
Het gevolg is dat je meer betekenis in je leven gaat ervaren omdat je meer kiest voor je eigen behoefte en dat beter in contact met de ander en omgeving kunt brengen. Je durft jezelf meer te laten zien. Je wordt authentieker. En je kunt in die authenticiteit ook beter het gesprek en de dialoog aangaan. Ook al ligt er een mogelijke afwijzing op de loer. En als je zo’n nieuwe weg voor het eerst voelt dan is dat zo’n verschrikkelijk groot cadeau.
INTERVENTIE | OVERTUIGING
Ontdek welke overtuiging in contact met de ander goed voor jou is
Het effect van een gezonde omgeving op de verschillende niveaus van ontwikkelen en betekenis.
Klik op de punten voor andere interventies.
ONBEWUSTE MANTRA’S
Het zijn de diep gelegen onbewuste mantra’s die we in de eerste jaren van ons leven leren en die ons bewust en veelal onbewust aansturen. Je hebt vaardigheden met bijhorend gedrag ontwikkeld die stoelen op een fundament van overtuigingen: je geloofssysteem. Wezenlijk verandering ontstaat als dat geloofssysteem zich bewust, onbewust, direct of indirect aanpast.
DIRECT EN BEWUST
Die geloofssystemen kunnen enerzijds direct en bewust veranderen als je op dit niveau wordt gecoacht, begeleid en getraind. Je gaat dan naar die specifieke overtuiging in je geloofssysteem – die je zo in de weg zit – en je krijgt daar een ervaring die de overtuiging tart. Klopt die overtuiging wel? Is er ook een andere mogelijkheid? Is er een andere stem of blik waarmee je naar de wereld kunt kijken. En wellicht wordt dat een mantra dat jou beter dient.
INVLOED OP ANDERE NIVEAUS
Het bijzondere daarvan is dat vanuit die overtuiging andere vaardigheden met bijbehorende gedragingen worden geboren. En juist die elementen zorgen dan weer ervoor dat je je op een andere manier tot je omgeving gaat verhouden of dat je andere omgevingen gaat zoeken. En als die overtuiging, vaardigheid of dat gedrag zich wat meer in jou wortelt dan verandert of ontwikkelt zich je identiteit. Je manifesteert je op een andere manier in de wereld.
INDIRECT EN ONBEWUST
Maar het kan ook andersom. In de coaching, begeleiding en training leer ik cliënten en deelnemers vaak een nieuwe vaardigheid. En met het leren van die vaardigheid krijg je andere ervaringen in de ontmoeting. En die nieuwe ervaringen hebben weer invloed op je overtuigingen. En langzaam kan je blik gaan kantelen en zie je ook dat er een andere manier is om je met en tot de wereld te verhouden. In het leren van een nieuwe vaardigheid verandert je perspectief op de wereld.
VOORBEELD
Het oog hebben voor de behoefte van de ander kan bijvoorbeeld zijn gekoppeld aan het mantra dat je eerst voor de ander moet zorgen. Die zorg voor de ander leverde je vroeger liefde en aandacht op. In mijn praktijk was een cliënte waarvan de de moeder tegen haar zei: “Als de ander het goed heeft, dan heb jij het ook goed.” Zo ligt je dienstbaarheid aan anderen ten grondslag aan je eigen staat van zijn. Want als de ander zich niet okay voelt, dan ben jij ook niet okay en word je onbewust tot actie gedwongen. En stel nu dat je in een omgeving terechtkomt waar veel mensen zich niet okay voelen, wat ga jij dan doen?
ONBEWUSTE OVERTUIGING EN DE INVLOED OP VAARDIGHEDEN EN GEDRAG
En misschien ben je wel iemand met een enorm aanpassingsvermogen en het fundament daaronder is dat je eigen behoeften op bewust, maar veelal op een onbewust niveau er niet mogen zijn. En in het niet leren uitspreken van je behoeften, ga je het op een andere manier ‘regelen’. Je gaat beïnvloeden of misschien zelfs wel manipuleren. Je probeert enerzijds te voldoen aan de voorwaarden van de ander en ook nog je eigen behoeften en prioriteiten na te jagen. En je brengt die soms tegengestelde belangen niet in dialoog met de omgeving, maar in jezelf bij elkaar. En dat lukt natuurlijk nooit. Een enorme onrust en angst maakt zich dan van je meester.
NIEUWE WERELD
Totdat je leert om je eigen behoefte te voelen en uit te spreken. Dan opent er zich een nieuwe wereld met een ander perspectief, ontstaan er nieuwe overtuigingen en past je identiteit zich aan. Zo kan je dus ook in het leven en de wereld staan is wat cliënten regelmatig tegen me zeggen: “Dat dit ik met deze verwonderde blik naar de wereld kan kijken. Dat dit mogelijk is.” Het oordeel is dan wat meer naar de achtergrond verdwenen.
ANDERE KANT
In coaching en training leer ik cliënten en deelnemers dus andere kanten van een spectrum met eenzelfde eenheid beter bewonen: leren met polariteiten. Wat zou er gebeuren als je het tegenovergestelde van wat je nu doet of gelooft gaat doen? Wat opent er zich dan? Het is onbekend terrein. Juist door iemand in die nieuwe wereld te brengen, ontstaat er een paradigmaverschuiving: een fundamentele verandering van je blik op een situatie, die betekenisvolle ander, dat gedrag of de wereld. En vanuit dit geloof zijn ook andere vaardigheden of gedragingen gerechtvaardigd. Cliënten en deelnemers merken dat doordat schuld en schaamte die ze voorheen bij dit gedrag voelen naar de achtergrond verschuiven.
VERANDERENDE BLIK
Het geluk en de verbinding die je ervaart als je hulp krijgt. Niet alleen dat iemand je letterlijk komt helpen door bijvoorbeeld iets over te nemen, maar ook de toegang tot andere perspectieven, de reflectiemogelijkheden en de kunst om in de verbinding iets te laten ontstaan. En als je deze mogelijkheid ontdekt, verandert ook je blik als er complexe en lastige situaties hun intrede doen. Je hoeft het niet allemaal zelf te doen.
MEER VERBINDING
En wat gebeurt er als je kwetsbaarheid of je onzekerheid met hoon door je omgeving werd beantwoord en dat er nu een betekenisvolle ander is die luistert en je begrijpt. Wat gebeurt er dan in je geloofssysteem? Wat gebeurt er dan met je beschermingsmechanismen? En welke verbinding en liefde ervaar je dan in het contact?
BRENGT ONS VER
Ons geloofssysteem brengt ons op de meest fantastische plekken, bezorgt ons de meest fantastische talenten, capaciteiten en vaardigheden, geeft ons een bloeiende carrière en brengt ons de meest fijnd relaties en vriendschappen. Totdat we in een situatie, omgeving of in een ontmoeting terechtkomen waarin die overtuiging niet zo goed meer werkt.
DOORSCHIETEN
En de eerste beweging die we maken, is dat we die vaardigheid en dat gedrag bij die overtuiging nog krachtiger gaan inzetten. Dat is immers wat we geleerd hebben. Het schiet door en krijgt een krachtige negatieve vervorming die ten koste van jou gaat. We gaan nog meer zorgen voor de ander, passen ons nog sterker aan, vertonen nog meer doorzettingsvermogen of gaan nog meer verantwoordelijkheid dragen. Je verliest jezelf. Je geeft jezelf weg. Je gaat een interne grens over. En soms lig je dan helemaal uitgeteld op de vloer: knock-out.
LEREN VAN NIEUWE OVERTUIGINGEN
Tijd om een ‘heler’ mens te worden en jezelf nieuwe overtuigingen eigen te maken waardoor je nieuw vaardigheden leert en ander gedrag laat zien. Het is de basis van mijn werk. Ik zie vrijwel meteen welke overtuigingen iemand met zich meedraagt en wat diegene daar te leren heeft. In kleine oefeningen laat ik ze dat dan voelen. Een nieuwe wereld opent zich. Zie het alsof je een set van brillen krijgt waarmee je naar de wereld kunt kijken. Met verschillende sterktes en kleuren kun je de wereld op en andere manier waarnemen. En dat geeft meer perspectief en mogelijkheden.
WIL JE MEER ZOALS DIT?
Meld je aan en ontvang de nieuwste inspiratie!
BEST GELEZEN ARTIKELEN
ALLE COLLECTIES
