IK PAS MIJN GEDRAG AAN
Wat is het gedrag en de reactie die mij het beste past?
| Artikel
17 à 18 minuten
| Naar meer verdieping
Plan een afspraak
LOGISCHE NIVEAUS VAN LEREN
Manieren om te leren en je persoonlijk en zakelijk te ontwikkelen
– Tekst ‘Ik pas mijn gedrag aan’ gaat onder het kader verder –
LOGISCHE NIVEAUS VAN LEREN
Een helder kader om jezelf of je team te ontwikkelen
Gregory Bateson (1904-1980) was een Brits-Amerikaanse antropoloog, sociaal wetenschapper, linguïst, en cyberneticus die bekendstaat om zijn werk op het gebied van systeemtheorie, communicatie en ecologie van de geest. In zijn boek ‘Steps to an Ecology of Mind’ (1972) beschrijft hij zijn ideeën over communicatie en gedragsverandering in systemen, inclusief het menselijke systeem. Hij ontwikkelde de gedachte van logische niveaus van leren. Je kunt je namelijk op verschillende niveaus persoonlijk ontwikkelen.
LOGISCHE NIVEAUS VAN LEREN EN ONTWIKKELEN
De basisgedachte van Bateson is dat er een hiërarchie in die niveaus van leren zit. Hij onderscheidde zes niveaus: betekenis, identiteit, overtuigingen, vaardigheden, gedrag en omgeving. Het is een baanbrekende gedachte om de hiërarchie en de verbanden tussen die elementen te ontdekken. De gedachte van Bateson is later door Robert Dilts (1955-heden), een prominent figuur in de wereld van Neuro Linguïstische Programmeren (NLP), verder verfijnd en uitgewerkt.
BEGELEIDEN OP IDENTITEITSNIVEAU
Het is een belangrijk element geworden in de praktijk van coaching, therapie en veranderingsmanagement. Het betekent namelijk ook dat je op verschillende niveaus kunt interveniëren en begeleiden. Hoe dieper het niveau des te duurzamer en wezenlijker de verandering en transformatie is. En de krachtigste vorm van interventie is op identiteitsniveau. Betekenis is meer een gevolg van de andere niveaus.
AANPASSEN VAN JE IDENTITEIT
Normaliter worden de niveaus in een piramide onder elkaar uitgebeeld. Veelal wordt er geadviseerd om de identiteit van iemand vast te stellen door bijvoorbeeld terug te gaan naar de periode waar deze is ontstaan, daar elementen los te laten, te veranderen of elementen aan die identiteit toe te voegen. Een oefening in de NLP is bijvoorbeeld ‘Changing Personal History’ waar je met behulp van verschillende bestaande herinneringen de emotie en daarmee de kleur van belemmerende herinneringen en gebeurtenissen in je verleden kunt veranderen.
SYSTEMISCH WERK
Een andere mooie manier is om naar het systeem te kijken waarin je bent opgegroeid en hoe je daar in relatie tot die betekenisvolle anderen jezelf vormde, ontwikkelde en aanpaste. Je koos een gedragsstrategie met bijhorende normen, waarden, overtuigingen die je destijds het beste paste. In die strategie ontwikkelde je ook de prachtigste vaardigheden. Een uitdaging ontstaat omdat die gedragsstrategie in het hier en nu onvoldoende werkt of dat je daar last van krijgt. In bijvoorbeeld een familie-opstelling ga je terug naar die aanpassing, maak je jezelf daarvan los en kies je een nieuwe beweging.
LOGISCHE NIVEAUS: DEFINITIES EN KERNVRAGEN
1. Betekenis
Definitie: Het niveau van betekenis is het diepste niveau en heeft betrekking op je diepe doelen, intenties en zingeving die je in het leven nastreeft. Dit kan onder andere je persoonlijke missie, je spirituele overtuigingen en je levensdoelen bevatten. Het geeft je betekenis. Hier worden vier vormen van betekenis onderscheiden die afhankelijk van je levensfase kunnen zijn.
Helpende vragen:
1. Wat zou er gebeuren als ik met aandacht en bewustzijn steeds de dingen doe die me plezier, enige mate van spanning en zin geven? Welk pad ga ik dan lopen?
2. Op welk gebied ontbreekt het me nu aan betekenis? En wat zou ik doen als tijd een van mijn kostbaarste goederen in het leven is?
3. Hoe speelt spiritualiteit in mijn leven? En hoe zou ik die kennis en wijsheid met wat discipline meer kunnen integreren in mijn dagelijks leven?
2. Identiteit
Definitie: Dit niveau verwijst naar je kernidentiteit als een persoon. Het bepaalt wie je bent, je zelfbeeld, je bewustzijn en daarmee je gevoel als individu: het vormt wie je in je authenticiteit bent. Het is een wat abstract begrip. In het kader daarvan is goed om te weten dat in Oosterse filosofie dit begrip niet hebben en dat ze identiteit formeren op basis van elementen:
– Bewustzijn | Chitt: je hebt het vermogen om een beeld te vormen en dat te veranderen.
– Zintuigen | Manas: we nemen visueel, auditief, kinesthetisch, olfactoir en gustatoir waar.
– Apart | Ahankar: iets denkt dat je apart bent van de ander (én er is ook iets wat niet apart is, maar dat voert hier te ver).
– Proces | Buddhi: met de informatie van onze zintuigen start een proces.
Helpende vragen:
1. Wie wil ik als persoon in relatie tot mijn dierbaren, anderen en de wereld zijn?
2. Hoe kan ik mijn gevoel van zelfbewustzijn vergroten om daarmee mijn authenticiteit van mijn dagelijks leven te versterken?
3. Wat er gebeurt er als ik meer vanuit chitt, manas, ahankar en buddhi handel? Met welk normen, waarden, behoefte en perspectieven kan ik naar mezelf en de wereld kijken? En welke helpen mij daarbij?
3. Overtuigingen
Definitie: Op dit niveau bevinden zich jouw diepe overtuigingen en waarden van jou: je geloofssysteem. Vanuit dit systeem interpreteer je de wereld. Het geeft je perspectief en daarmee betekenis, waarde en oordeel aan de situaties in je leven. Je handelt op basis van dit geloofssysteem en dat ligt vaak onbewust ten grondslag aan je keuzes, je vaardigheden, je gedrag en de omgeving waarin je beweegt.
Helpende vragen:
1. Hoe kan ik mijn geloofssysteem onder de loep nemen en actief onderzoeken? Welke ervaringen helpen me daarbij?
2. Welke overtuigingen ondersteunen mijn persoonlijke groei en geestelijk en lichamelijk welzijn, en welke belemmeren deze?
3. Als ik het andere uiterste van een overtuiging zou hanteren welke vaardigheid en welk gedrag komt er dan naar voren en welk effect heeft dat op mezelf, de ander en mijn omgeving?
4. Vaardigheden
Definitie: Dit niveau betreft de specifieke bekwaamheden, capaciteiten en competenties van jou. Het omvat zowel je cognitieve, je sensitieve als je fysieke vaardigheden die je gedurende je leven door te leren, (werk)ervaring en je persoonlijke ontwikkeling hebt eigen gemaakt.
Helpende vragen:
1. Welke nieuwe vaardigheden kan ik leren om mijn persoonlijke ontwikkeling en mijn geestelijk en lichamelijk welzijn te bevorderen?
2. Welke vaardigheden schieten door en zorgen dat ik steeds in die lastige situatie terechtkom?
3. Op welke manieren kan ik mijn vaardigheden verbeteren? Welke ervaringen helpen me daarbij?
5. Gedrag
Definitie: Het gedragsniveau verwijst naar de observeerbare acties en reacties van jou op de ander, de groep of andere signalen uit je omgeving. Het gaat daarbij om je bewuste, maar ook om je onbewuste automatische, instinctieve en routinematige gedragingen. Dit omvat zowel je verbale als je non-verbale handelingen, bewegingen en expressies.
Helpende vragen:
1. Welke gewoonten en gedragingen dragen bij aan mijn persoonlijke groei en geestelijk en lichamelijk welzijn? En welke belemmeren deze groei en welzijn?
2. Welke gedachten, lichamelijke sensaties en emoties zijn verbonden met welke gedragingen?
3. Hoe kan ik bewuster worden van mijn automatische, instinctieve en routinematige gedragingen en deze transformeren naar meer constructieve patronen die mij in contact met de ander en mijn omgeving beter dienen?
6. Omgeving
Definitie: Dit is het meest externe niveau en omvat de omgeving waarin jij je bevindt, zoals je huis, je werkplek, je vriendenkring, je familie et cetera. Het wordt gezien als het laagste niveau. Belangrijke invloeden zijn letterlijk de fysieke ruimte, de culturele invloeden of de werkcultuur, de sociale omstandigheden en verhoudingen en andere signalen en factoren die vanuit die omgeving van invloed zijn op je staat van zijn.
Helpende vragen:
1. Hoe kan ik de signalen uit mijn omgeving beperken, beter structureren en aanpassen om mijn geestelijk en lichamelijk welzijn en groei te ondersteunen?
2. Welke signalen en invloeden uit mijn omgeving hebben een negatieve impact op mijn gemoedstoestand en hoe beïnvloedt dat mijn lichamelijk welzijn?
3. Hoe is de verhouding tussen de verschillende omgeving waarin ik me beweeg en wat kan ik van deze omgevingen leren?
ERVARINGSGERICHT WERKEN IN HET HIER EN NU
Ik werk – in plaats van de reis naar je verleden naar bijvoorbeeld de eerste jaren van je leven en de ontstaanswijze van je gedrag – persoonlijk liever met het aanreiken van nieuwe ervaringen op de verschillende niveaus in het hier en nu. Jij en ik zijn lerende en bewuste wezens. Niet alleen leer je er in dat moment iets nieuws en wezenlijks dat in je uitdagende situatie ertoe doet. Juist door in alle vrijheid een nieuwe vaardigheid of gedraging eigen te maken, passen overtuigingen zich aan en/of krijg je er nieuwe bij. In die perspectiefverandering beweegt je identiteit mee. Je kijkt met een andere blik naar jezelf, het leven en de wereld.
ONDERLIGGENDE VERBANDEN TUSSEN NIVEAUS
Als je die gedachte volgt dan is het in mijn ervaring beter om die logische niveaus van leren in een cirkel te zetten. Elk niveau heeft namelijk – mits het een significante ervaring is – een krachtig invloed op een ander niveau. En betekenis staat in het midden omdat het veelal een gevolg is van die andere niveaus.
1
Dit is het meest externe niveau en omvat de omgeving waarin jij je bevindt, zoals je huis, je werkplek, je vriendenkring, je familie et cetera. Het wordt gezien als het laagste niveau. Belangrijke invloeden zijn letterlijk de fysieke ruimte, de culturele invloeden of de werkcultuur, de sociale omstandigheden en verhoudingen en andere signalen en factoren die van invloed zijn vanuit die omgeving op je staat van zijn.
2
Het gedragsniveau verwijst naar de observeerbare acties en reacties van jou op de ander, de groep of andere signalen uit je omgeving. Het gaat daarbij om je bewuste, maar ook om je onbewuste automatische, instinctieve en routinematige gedragingen. Dit omvat zowel je verbale als je non-verbale handelingen, bewegingen en expressies.
3
Dit niveau betreft de specifieke bekwaamheden, capaciteiten en competenties van jou. Het omvat zowel je cognitieve, je sensitieve als je fysieke vaardigheden die je gedurende je leven door te leren, (werk)ervaring en je persoonlijke ontwikkeling hebt gerealiseerd.
4
Op dit niveau bevinden zich jouw diepe overtuigingen en waarden van jou: je geloofssysteem. Vanuit dit systeem interpreteer je de wereld. Het geeft je perspectief en daarmee betekenis, waarde en oordeel aan de situaties in je leven. Je handelt daarmee op basis van dit geloofssysteem en dit ligt dus ten grondslag aan je keuzes, je vaardigheden, je gedrag en de omgeving waarin je beweegt.
5
Dit niveau verwijst naar je kernidentiteit als een persoon. Het bepaalt wie je bent, je zelfbeeld, je bewustzijn en daarmee je gevoel als individu: het vormt wie je in je authenticiteit bent. Het is een wat abstract begrip. In het kader daarvan is goed om te weten dat in Oosterse filosofie dit begrip niet hebben en dat ze identiteit formeren op basis van elementen: bewustzijn: je hebt het vermogen om een beeld te vormen en dat te veranderen; zintuigen: we nemen visueel, auditief, kinesthetisch, olfactoir en gustatoir waar; apart: iets denkt dat je apart bent van de ander (én er is ook iets wat niet apart is, maar dat voert hier te ver); proces: met de informatie van onze zintuigen start een proces.
6
Het niveau van betekenis is het diepste niveau en heeft betrekking op je diepe doelen, intenties en zingeving die je nastreeft in het leven. Dit kan onder andere je persoonlijke missie, je spirituele overtuigingen en je levensdoelen bevatten. Het geeft je betekenis. Hier worden vier vormen van betekenis onderscheiden die afhankelijk zijn van je levensfase kunnen zijn.
Logische niveaus in een schematische cirkel weergegeven zodat je ziet hoe elk niveau van ontwikkelen invloed heeft op een ander niveau van ontwikkelen. En dat betekenis een afgeleide is van die niveaus van ontwikkelen.
Klik op de punten voor de definities van de diverse niveaus.
EEN EENVOUDIGE EN KRACHTIGE MANIER VAN INTERVENIËREN
Het opent een eenvoudige en krachtige manier van interveniëren en begeleiden die vaak veel van de begeleider vraagt. In zijn weg van klacht, probleem van de cliënt en het aandeel van de client in dat betreffende probleem, is de diagnostiek van de persoonlijkheidsstructuur met bijbehorende gedrag essentieel. Om vervolgens een passende en benodigde leerervaring te geven die past bij de persoonlijke ontwikkeling en de fase van de begeleiding.
VEILIGE, HEILIGE EN VRIJE OMGEVING
Wat zou er namelijk gebeuren als je in een nieuwe veilige, heilige en vrije omgeving door oefeningen nieuwe vaardigheden en manier van gedragen krijgt aangereikt waardoor de kleur van je bestaande herinneringen verandert? En stel dat je die nieuwe ervaringen op een wezenlijke manier kunt voelen? Welke overtuigingen en vaardigheden worden dan geleerd? Wat zou er dan met je identiteit gebeuren? Welk perspectief krijg je dan? Wie wil je dan zijn of worden? Dat is steevast een van mijn doelen.
“Vertel het me en het waait door me heen.
Laat het me zien en ik weet het morgen nog
Laat het me voelen en ik weet het de rest van mijn leven.”
HET GROTE IN HET KLEINE LEREN
Met kleine interventies vanuit verschillende perspectieven en uiteenlopende hoeken kun je in een korte tijd wezenlijke veranderingen en transformaties op vrij eenvoudige wijze bewerkstelligen, is mijn ervaring. Het verborgen potentieel wordt met een nieuwe lerende ervaring op een krachtige wijze aangesproken. Er is wel een voorwaarde: oefenen in het dagelijks leven. Maar dat is eigenlijk nooit een probleem. Er is een deur opengegaan. Je hebt iets gevoeld en je wilt eigenlijk niet meer anders. Die ervaring zit in je en die dien je alleen maar in je dagelijks leven verder uit te bouwen.
“Inzicht is niets waard
Inzicht en keuze zijn weinig waard.
Inzicht, keuze en een beetje oefenen helpen een beetje.
Inzicht, keuze en bewust, aandachtig oefenen veranderen je leven.”
MANTRA EN DOMINO-EFFECT
Ik ken dat mantra van het grote in het kleine leren en het bijhorende domino-effect natuurlijk als geen ander. Anders zou ik niet op dit wezenlijke niveau kunnen begeleiden. Als een jongen die op jonge leeftijd zijn vader verloor en onbewuste de taak op zich had genomen om voor zijn moeder en zijn zusje te zorgen, was het een enorme weg – en dat is het af en toe nog steeds – om mijn eigen behoefte te voelen en te volgen, niet met mijn aandacht en bewustzijn alleen bij de ander te zijn en de daadkracht van het mannelijke te voelen. Hoe doe je dat als je geen voorbeeld hebt?
WIE WIL JE ZIJN?
Door dat later in kleine interventies te leren, andere vaardigheden en overtuigingen te ontwikkelen en je de wezenlijke vraag te stellen wie je in deze wereld wilt zijn en wat je daarin wil betekenen. Om vervolgens in steeds grotere persoonlijke ontwikkelingsschokken dat in je dagelijks leven en je werk toe te passen en te integreren. Mijn identiteit en blik op de wereld is het afgelopen decennium op een significante en wezenlijke manier veranderd.
NIET ALLEEN GROOTS EN MEESLEPEND
Mijn ervaring is dat persoonlijke ontwikkeling niet alleen groots, emotioneel en meeslepend hoeft te zijn. Dat een wezenlijke verandering ontstaat door juist steeds kleine, eenvoudige en wezenlijke interventies te doen. Je merkt op een gegeven moment dat je blik op de wereld is veranderd. Dat je ongemerkt met een andere kleur bril naar de ander of een situatie kijkt. Je hebt ander perspectief gekregen en een andere waarneming waardoor je met nieuwe geleerde vaardigheden en andere overtuigingen op een andere manier in het moment handelt.
WISSELWERKING
In de praktijk wordt weleens vergeten dat in het model van Bateson elk niveau invloed heeft op elk ander element. Juist met aandacht en bewustzijn vanuit een specifiek niveau te handelen, zorgt ervoor dat die wisselwerking krachtig en effectief wordt. Vaardigheden zoals het beter aangeven van grenzen hebben invloed op je overtuigingen, je identiteit en je gedrag en laten je ook anders met de signalen uit je omgeving omgaan. Denk aan betere zelfzorg, focus op je eigen behoeften et cetera.
WELKE LERENDE ERVARING?
Je kunt jezelf een aantal vragen stellen. Allereerst hoe spelen die niveaus bij een specifieke uitdaging of probleem. Als professional stel ik mezelf altijd de vraag hoe ik een uitdaging of probleem van een client of deelnemer het beste kan benaderen. Wat helpt nu? Welke lerende ervaring of combinaties van ervaringen werkt op dit punt nu in de begeleiding of training het effectiefst? En welke invloed heeft dat op die andere niveaus? Wat is het mogelijke domino-effect in de ander? Om zo met effectieve stappen die client te helpen bij zijn of haar uitdaging.
BEGELEIDEN OP IDENTITEITSNIVEAU
In mijn begeleidingen, workshop, leiderschapsprogramma, inspiratiesessies en leiderschapsreizen is nagenoeg altijd het doel om dat fundament van de identiteit aan te raken. Om hier iets te laten bewegen, los te laten of aan te reiken. Er ontstaat op een diep niveau rust, meer plezier, vrijheid en betekenis. Dat maakt mijn werk ook zo verschrikkelijk dankbaar. En dat geeft natuurlijk ook een grote verantwoordelijkheid.
LIEFDE
En ik heb daar een stelregel voor. Waar beroemde psychiater Irvin Yalom zegt dat vertrouwen het middel is om op een verantwoordelijke manier in een begeleiding tot heling te komen, ga ik graag een stapje verder. Ik denk – met een stevig potje ethiek en professionaliteit – dat liefde de grootste helende factor is. Liefde is de enige emotie waarvan bekend is dat het intelligentie verruimt, volgens Humberto Maturana – een Chileense bioloog wiens werk reikte tot de filosofie en de cognitieve wetenschap. Liefde is de stroom die ons doet transformeren.
BEGELEIDEN
De liefde om een ander mens terzijde te staan en te begeleiden is het uitgangspunt. En als ik die ‘liefdevolle klik’ met een client of deelnemer niet voel dan werk ik niet met hem of haar. Als een uitdaging, wond of zelfs een diepgaand trauma met liefde in die levensstroom van nieuwe ervaringen wordt gelegd, verwatert het. En dat is zo’n groot cadeau. Niet alleen om dat te ervaren, maar ook omdat elke keer weer in liefde te kunnen faciliteren. Die verantwoordelijkheid ligt daarin van nature op een gezonde manier opgesloten.
IN DE ZONE
Bij veel burn-out- en stressvraagstukken wordt naar gedrag gekeken. Rust houden, meer slapen, gezond eten en sporten. Ik noem dat in de ‘zone’ zitten. Ik weet dat als ik alleen maar groenten eet, dagelijks sport, goed slaap, een lege agenda heb en geen alcohol drink, ik op die fantastisch plek terechtkom. Het is een plek waar ik ’s morgens om 6.00 uur fris wakker wordt en met een enorme zin aan de dag begin. Ik spring er uit, ren naar boven en begin met studeren en schrijven. Ik ben scherp en alles lijkt in ‘flow’ te gaan. Ik studeer makkelijk, krijg nieuwe inzichten en ik schrijf de mooiste dingen. Dat is zo’n lekker gevoel. Het lijkt alsof ik alles aankan. Ik kan beter met mijn eigen onvolkomenheden en pijn omgaan, maar ook met de problemen en uitdagingen van de wereld. Het leven is rijk en vol.
UITVALLEN
En vaak val ik eruit. Een tegenslag, een paar weken teveel alcohol, teveel afspraken of te weinig rust en langzaam begin ik net iets teveel koolhydraten te eten, sla een keer mijn dagelijkse zwembadbezoek over en alles gaat ineens veel stroperiger en moeizamer. Ik kom later uit mijn bed, mijn fysieke gesteldheid is slechter en mijn blik wordt wat somberder: waar zijn we hier in godsnaam mee bezig? Wat zijn we toch een verschrikkelijke soort?
EEN SPEELBAL VAN MIJN OMGEVING
Ik merk het ook meteen in mijn werk. Coachen en trainen gaat dan nog goed. Maar het schrijven van een coachingsverslag doe ik dan niet in een half uur. De woorden komen moeilijker uit mijn pen. Om maar niet te spreken over het schrijven van een stuk. De scherpte om iets goeds te schrijven is verdwenen. En als het heel erg wordt dan bingewatch ik een serieseizoen in één avond, zit aan de chips en lig uitgeteld op de bank of in bed. Ik ben weer een speelbal van mijn omgeving.
ZIEKMAKENDE MAATSCHAPPIJ
De ziektekosten stijgen de pan uit met ziektes zoals obesitas, hart- en vaatziekten, type 2 diabetes, osteoporose en kanker die sterk gelieerd zijn aan onze levensstijl. Ze hebben ook een verband met onze geestelijke uitdagingen. Een mooi boek dat daarover is geschreven is ‘De mythe van normaal’ van Gabor Maté waarin een verband wordt gelegd tussen geestelijke uitdagingen en fysieke ziektes. Ook de Belgische Psychiater Paul Verhaeghe schreef daar al eerder over in ‘Intimiteit’. De maatschappij en onze cultuur creëert letterlijk ziektes. We leven echt in een ziekmakende maatschappij. Ook op geestelijk gebied nemen de klachten in de samenleving met angst, adhd en depressie toe. Stress en burn-out is daar een onderdeel van. Gezondheid vraagt in die tijd een actieve investering.
ONDERSTROOM
Ook dit merk ik in mijn dagelijkse praktijk. Ik kom soms in een organisatie waar ik merk dat de druk groot is en mensen met permanentie stress in die omgeving leven. Dat is niet gezond. Ik ga dan heel voorzichtig te werk. Het is bijzonder gespannen. In kleine stapjes leg ik dan – als dat mag – de onderstroom bloot. Als ik dat te snel doe dan vliegt het team uit de bocht. In persoonlijke of executive coaching of in een persoonlijk leiderschapsprogramma is dat vaak wat makkelijker omdat de dynamiek daar makkelijker te managen is. Bovendien kun je door de 1-op-1 begeleiding en de actieve betrokkenheid snelle en krachtige stappen zetten.
WEZENLIJKE VERANDERING
Het betekent dat je je gedrag aanpast aan de signalen en de eisen van je omgeving, maar wie wil je zijn? Welke overtuigingen horen bij jou en welke vaardigheden heb je daarbij nodig? Om de uitdaging het hoofd te bieden dien je een ander niveau als uitgangspunt te nemen.
INTERVENTIE | GEDRAG
Ontdek welk gedrag het beste dient in contact met de ander
Het effect van een gezonde omgeving op de verschillende niveaus van ontwikkelen en betekenis.
Klik op de punten voor andere interventies.
BEWUSTZIJN
Een van de belangrijkste elementen van persoonlijke en zakelijke ontwikkeling is bewustzijn. Ben jij je bewust van je gedachten, die kleine verkrampingen of andere sensaties in je lichaam en de kleur die we daar vervolgens in de vorm van emoties aan geven? Kun je zien dat die drie elementen met elkaar verbonden zijn en dat vanuit die verbinding onze routinematige, instinctieve en automatische gedragingen ontstaan? Die instinctieve lach naar de ander als het niet lukt met impliciet de boodschap: ik doe het niet goed, maar kijk ik ben wel aardig. Of met een agressieve blik de ander bejegenen omdat je niet wordt gezien, degene iets pijnlijks zegt of je de omgeving als onbetrouwbaar ervaart. Met daarin de boodschap: jij doet iets verkeerd. In plaats van te zeggen dat jij iets niet prettig vindt.
VERSCHILLENDE REACTIES
Het zijn kleine elementen die een wezenlijk verschil maken in de ontmoeting. Jouw reactie levert namelijk een reactie bij de ander en zo ontstaan er positieve en negatieve relatiedynamieken. En met jouw reactie kun je het gedrag van de ander op een authentieke en respectvolle manier beïnvloeden. Dus als je op een bewuste en aandachtige manier communiceert kan je de wereld om je heen veranderen. Jij hebt daar een groot aandeel in. En het zicht op jouw aandeel en verschillende manieren verandert je wereld.
JE KLEDING EN HET BIJBEHORENDE GEDRAG ALS METAFOOR
Een mooie metafoor is het gevoel en het gedrag dat ontstaat als gevolg wat je draagt. Je voelt je vrouwelijker en zelfverzekerder in die jurk, je voelt je fijn met dat shirt en die broek en je gedraagt je misschien net wat professioneler en zakelijker als je dat pakt draagt. De omgeving reageert niet alleen anders op je door wat je draagt, maar ook door wijze waarop je – met de kleding die je aan hebt – je in de wereld manifesteert. Terwijl er niets wezenlijks in jou is veranderd. Je spreekt alleen een ander deel van jezelf aan. En dat levert dus ook een andere reactie en dynamiek op.
BEGELEIDING OP JE GEDRAGSSTRUCTUUR
Op het aanspreken van die verschillende delen of een authentieke manier van communiceren kan je natuurlijk worden gecoacht. Vaak leer ik een cliënt ‘de wetten van de intimiteit’, ’de regels van het moedige gesprek’ of om in het moment (zelf)vertrouwen op te roepen. Soms kan het zo eenvoudig zijn. Overigens is daar is een flink portie lef voor nodig. In een andere manier van reageren kun je ook nieuwe vaardigheden en andere overtuigingen ontdekken. Je ontmoet de ander op een wezenlijk niveau en leert daar vaak de mooiste dingen. Niet alleen in de ontmoeting, maar ook door het gedrag, de vaardigheden en overtuigingen van de ander. In die dialoog worden prachtige dingen geboren. En langzaam ontstaan er andere overtuigingen en ontwikkel je je identiteit en ga je op een andere manier betekenis ervaren.
WEZENLIJKE VRAGEN VOOR DE ONTMOETING
Je hebt geleerd om op een bepaalde manier te reageren en je doet dat vaak instinctief, automatisch en in routines. Juist door daar bewustzijn op te krijgen, zorg je dat andere manieren mogelijk worden. Waarom vinden mensen mij in deze groep niet zo leuk? Wat is mijn aandeel daarin? Op welke andere manier kan ik mij gedragen waardoor anderen zich bij mij welkom voelen? Het zijn simpele en wezenlijke vragen die voor een andere ervaring en daarmee een andere wereld kunnen zorgen.
HOLISTICH WEZEN
En een andere belangrijke voorwaarde is dat we naast een geestelijk bewustzijn, een krachtig lichamelijk bewustzijn hebben. We zijn een holistisch wezen met een geest en een lichaam. Zonder lichaamsbewustzijn kun je jezelf niet werkelijk weten. De lichamelijke signalen zijn er vaak wel, maar die worden onvoldoende of niet gevoeld. Een andere manier is om ze weg te drukken. En dan ontstaan er grote problemen.
BEPERKT GRENSBESEF KAN TOT GROTE UITDAGINGEN LEIDEN
Je weet niet als er over een interne grens wordt gegaan. Je doet iets wat je diep van binnen niet wil, maar je wordt meegezogen in de ervaring of de verwachting van de ander. Je kan in gevaarlijke situaties terechtkomen. In mijn praktijk maak ik mee dat deze mensen – door een beperkt lichamelijk gevoel – vaker onveilige situaties meemaken. Ze kunnen door hun beperkte lichaamsbewustzijn de signalen en daarmee de omgeving minder goed voelen en daardoor minder goed inschatten. Zo bevond een client van mij in de trein zich ineens in een hooligangevecht terwijl de meeste mensen waren uitgestapt of naar een andere coupé waren gegaan.
PROBLEMEN OP HET FYSIEKE VLAK
Maar ook op fysiek vlak kun je ook problemen krijgen. De beroemde Hongaars-Canadese arts Gabor Maté en ook de Belgische Psychiater Paul Verhaeghe schrijven – naast het feit dat onze maatschappij toxisch is – daarover in respectievelijk in ‘De mythe van normaal’ en ‘Intimiteit’. Onbewust in je lichaam worden er steeds signalen gegeven dat iets niet goed is, maar je voelt het niet. Niet erg zou je denken. Maar wetenschappelijk onderzoek heeft bewezen dat deze mensen eerder vatbaar zijn voor ontstekingen en andere ziekmakende fysieke processen.
DE VERLEIDING DIE LONKT
Een zekere mate van ontspannenheid door regelmatig te sporten, gezond te eten en goed te slapen. Het klinkt logisch en simpel. Maar in hoeverre verschuift dit in je drukke leven naar de achtergrond? En in hoeverre word je door signalen uit je omgeving juist verleid om hiervan af te wijken? Juist in die ontspannenheid kun je meer aan.
BEN JE OF HEB JE EEN GEVOEL EN GEDACHTE?
Daarnaast is het goed om het boeddhistisch principe ten aanzien van gedachten en gevoelens te weten: je bent niet een bepaald gevoel of gedachte, maar je hebt ze. Dat is een wezenlijk en groot verschil. Door juist niet in die identificatie met een gevoel of gedachte te stappen, maar met een zekere afstand ernaar te kijken, weet je dat het voorbij gaat. De signalen uit je omgeving hebben minder vat op je, je weet jezelf beter te reguleren en je kunt je makkelijker van een ‘signaal’ losmaken. Dat maakt meditatie ook zo fijn en goed. Daar leer en ervaar je dit basisprincipe.
JE BENT WAT JE EET
En het klinkt gek, maar ook je eten heeft een enorme invloed op je gedrag. We eten over het algemeen te veel suikers, te veel koolhydraten, etenswaar met te veel additieven (in de vorm van E-nummers) en te weinig groenten. Het zorgt voor overprikkeling en maakt ons lichaam onrustig. Het is bijvoorbeeld wonderlijk om waar te nemen wat er met je gebeurt als je in ketose bent. Het is een metabole staat van zijn waar je voornamelijk vet verbrand in plaats van koolhydraten. Het is een staat van zijn die dichter bij ons natuurlijke en oeroude eetpatroon staat. Je voelt je niet alleen fitter, maar ook ontstaat er een enorme helderheid in je geest. Je bent wat je eet!
IN HOEVERRE BEN JIJ Bij JE NATUURLIJKE STAAT VAN ZIJN VANDAAN?
In onze omgeving liggen veel afleidingen op de loer. Denk bijvoorbeeld aan het feit dat je nagenoeg op elke plek kunt eten en drinken. Makkelijk en goed, maar in hoeverre draagt het bij aan een gezonde levensstijl. Vergelijk jezelf maar eens met een dier. In hoeverre zitten we nu werkelijk in onze natuurlijke staat van zijn? In hoeverre gedragen we ons volgens de principe van onze natuur? Gezondheid, rust, vrijheid en betekenis vraagt in deze tijd een enorme discipline en een actieve investering.
WIL JE MEER ZOALS DIT?
Meld je aan en ontvang de nieuwste inspiratie!
BEST GELEZEN ARTIKELEN
ALLE COLLECTIES
