IK VERANDER MIJN OMGEVING
In welke omgeving wil je werken en leven?
| Artikel
14 à 15 minuten
| Naar meer verdieping
Plan een afspraak
LOGISCHE NIVEAUS VAN LEREN
Manieren om te leren en je persoonlijk en zakelijk te ontwikkelen
– Tekst ‘Ik verander mijn omgeving’ gaat onder het kader verder –
LOGISCHE NIVEAUS VAN LEREN
Een helder kader om jezelf of je team te ontwikkelen
Gregory Bateson (1904-1980) was een Brits-Amerikaanse antropoloog, sociaal wetenschapper, linguïst, en cyberneticus die bekendstaat om zijn werk op het gebied van systeemtheorie, communicatie en ecologie van de geest. In zijn boek ‘Steps to an Ecology of Mind’ (1972) beschrijft hij zijn ideeën over communicatie en gedragsverandering in systemen, inclusief het menselijke systeem. Hij ontwikkelde de gedachte van logische niveaus van leren. Je kunt je namelijk op verschillende niveaus persoonlijk ontwikkelen.
LOGISCHE NIVEAUS VAN LEREN EN ONTWIKKELEN
De basisgedachte van Bateson is dat er een hiërarchie in die niveaus van leren zit. Hij onderscheidde zes niveaus: betekenis, identiteit, overtuigingen, vaardigheden, gedrag en omgeving. Het is een baanbrekende gedachte om de hiërarchie en de verbanden tussen die elementen te ontdekken. De gedachte van Bateson is later door Robert Dilts (1955-heden), een prominent figuur in de wereld van Neuro Linguïstische Programmeren (NLP), verder verfijnd en uitgewerkt.
BEGELEIDEN OP IDENTITEITSNIVEAU
Het is een belangrijk element geworden in de praktijk van coaching, therapie en veranderingsmanagement. Het betekent namelijk ook dat je op verschillende niveaus kunt interveniëren en begeleiden. Hoe dieper het niveau des te duurzamer en wezenlijker de verandering en transformatie is. En de krachtigste vorm van interventie is op identiteitsniveau. Betekenis is meer een gevolg van de andere niveaus.
AANPASSEN VAN JE IDENTITEIT
Normaliter worden de niveaus in een piramide onder elkaar uitgebeeld. Veelal wordt er geadviseerd om de identiteit van iemand vast te stellen door bijvoorbeeld terug te gaan naar de periode waar deze is ontstaan, daar elementen los te laten, te veranderen of elementen aan die identiteit toe te voegen. Een oefening in de NLP is bijvoorbeeld ‘Changing Personal History’ waar je met behulp van verschillende bestaande herinneringen de emotie en daarmee de kleur van belemmerende herinneringen en gebeurtenissen in je verleden kunt veranderen.
SYSTEMISCH WERK
Een andere mooie manier is om naar het systeem te kijken waarin je bent opgegroeid en hoe je daar in relatie tot die betekenisvolle anderen jezelf vormde, ontwikkelde en aanpaste. Je koos een gedragsstrategie met bijhorende normen, waarden, overtuigingen die je destijds het beste paste. In die strategie ontwikkelde je ook de prachtigste vaardigheden. Een uitdaging ontstaat omdat die gedragsstrategie in het hier en nu onvoldoende werkt of dat je daar last van krijgt. In bijvoorbeeld een familie-opstelling ga je terug naar die aanpassing, maak je jezelf daarvan los en kies je een nieuwe beweging.
LOGISCHE NIVEAUS: DEFINITIES EN KERNVRAGEN
1. Betekenis
Definitie: Het niveau van betekenis is het diepste niveau en heeft betrekking op je diepe doelen, intenties en zingeving die je in het leven nastreeft. Dit kan onder andere je persoonlijke missie, je spirituele overtuigingen en je levensdoelen bevatten. Het geeft je betekenis. Hier worden vier vormen van betekenis onderscheiden die afhankelijk van je levensfase kunnen zijn.
Helpende vragen:
1. Wat zou er gebeuren als ik met aandacht en bewustzijn steeds de dingen doe die me plezier, enige mate van spanning en zin geven? Welk pad ga ik dan lopen?
2. Op welk gebied ontbreekt het me nu aan betekenis? En wat zou ik doen als tijd een van mijn kostbaarste goederen in het leven is?
3. Hoe speelt spiritualiteit in mijn leven? En hoe zou ik die kennis en wijsheid met wat discipline meer kunnen integreren in mijn dagelijks leven?
2. Identiteit
Definitie: Dit niveau verwijst naar je kernidentiteit als een persoon. Het bepaalt wie je bent, je zelfbeeld, je bewustzijn en daarmee je gevoel als individu: het vormt wie je in je authenticiteit bent. Het is een wat abstract begrip. In het kader daarvan is goed om te weten dat in Oosterse filosofie dit begrip niet hebben en dat ze identiteit formeren op basis van elementen:
– Bewustzijn | Chitt: je hebt het vermogen om een beeld te vormen en dat te veranderen.
– Zintuigen | Manas: we nemen visueel, auditief, kinesthetisch, olfactoir en gustatoir waar.
– Apart | Ahankar: iets denkt dat je apart bent van de ander (én er is ook iets wat niet apart is, maar dat voert hier te ver).
– Proces | Buddhi: met de informatie van onze zintuigen start een proces.
Helpende vragen:
1. Wie wil ik als persoon in relatie tot mijn dierbaren, anderen en de wereld zijn?
2. Hoe kan ik mijn gevoel van zelfbewustzijn vergroten om daarmee mijn authenticiteit van mijn dagelijks leven te versterken?
3. Wat er gebeurt er als ik meer vanuit chitt, manas, ahankar en buddhi handel? Met welk normen, waarden, behoefte en perspectieven kan ik naar mezelf en de wereld kijken? En welke helpen mij daarbij?
3. Overtuigingen
Definitie: Op dit niveau bevinden zich jouw diepe overtuigingen en waarden van jou: je geloofssysteem. Vanuit dit systeem interpreteer je de wereld. Het geeft je perspectief en daarmee betekenis, waarde en oordeel aan de situaties in je leven. Je handelt op basis van dit geloofssysteem en dat ligt vaak onbewust ten grondslag aan je keuzes, je vaardigheden, je gedrag en de omgeving waarin je beweegt.
Helpende vragen:
1. Hoe kan ik mijn geloofssysteem onder de loep nemen en actief onderzoeken? Welke ervaringen helpen me daarbij?
2. Welke overtuigingen ondersteunen mijn persoonlijke groei en geestelijk en lichamelijk welzijn, en welke belemmeren deze?
3. Als ik het andere uiterste van een overtuiging zou hanteren welke vaardigheid en welk gedrag komt er dan naar voren en welk effect heeft dat op mezelf, de ander en mijn omgeving?
4. Vaardigheden
Definitie: Dit niveau betreft de specifieke bekwaamheden, capaciteiten en competenties van jou. Het omvat zowel je cognitieve, je sensitieve als je fysieke vaardigheden die je gedurende je leven door te leren, (werk)ervaring en je persoonlijke ontwikkeling hebt eigen gemaakt.
Helpende vragen:
1. Welke nieuwe vaardigheden kan ik leren om mijn persoonlijke ontwikkeling en mijn geestelijk en lichamelijk welzijn te bevorderen?
2. Welke vaardigheden schieten door en zorgen dat ik steeds in die lastige situatie terechtkom?
3. Op welke manieren kan ik mijn vaardigheden verbeteren? Welke ervaringen helpen me daarbij?
5. Gedrag
Definitie: Het gedragsniveau verwijst naar de observeerbare acties en reacties van jou op de ander, de groep of andere signalen uit je omgeving. Het gaat daarbij om je bewuste, maar ook om je onbewuste automatische, instinctieve en routinematige gedragingen. Dit omvat zowel je verbale als je non-verbale handelingen, bewegingen en expressies.
Helpende vragen:
1. Welke gewoonten en gedragingen dragen bij aan mijn persoonlijke groei en geestelijk en lichamelijk welzijn? En welke belemmeren deze groei en welzijn?
2. Welke gedachten, lichamelijke sensaties en emoties zijn verbonden met welke gedragingen?
3. Hoe kan ik bewuster worden van mijn automatische, instinctieve en routinematige gedragingen en deze transformeren naar meer constructieve patronen die mij in contact met de ander en mijn omgeving beter dienen?
6. Omgeving
Definitie: Dit is het meest externe niveau en omvat de omgeving waarin jij je bevindt, zoals je huis, je werkplek, je vriendenkring, je familie et cetera. Het wordt gezien als het laagste niveau. Belangrijke invloeden zijn letterlijk de fysieke ruimte, de culturele invloeden of de werkcultuur, de sociale omstandigheden en verhoudingen en andere signalen en factoren die vanuit die omgeving van invloed zijn op je staat van zijn.
Helpende vragen:
1. Hoe kan ik de signalen uit mijn omgeving beperken, beter structureren en aanpassen om mijn geestelijk en lichamelijk welzijn en groei te ondersteunen?
2. Welke signalen en invloeden uit mijn omgeving hebben een negatieve impact op mijn gemoedstoestand en hoe beïnvloedt dat mijn lichamelijk welzijn?
3. Hoe is de verhouding tussen de verschillende omgeving waarin ik me beweeg en wat kan ik van deze omgevingen leren?
ERVARINGSGERICHT WERKEN IN HET HIER EN NU
Ik werk – in plaats van de reis naar je verleden naar bijvoorbeeld de eerste jaren van je leven en de ontstaanswijze van je gedrag – persoonlijk liever met het aanreiken van nieuwe ervaringen op de verschillende niveaus in het hier en nu. Jij en ik zijn lerende en bewuste wezens. Niet alleen leer je er in dat moment iets nieuws en wezenlijks dat in je uitdagende situatie ertoe doet. Juist door in alle vrijheid een nieuwe vaardigheid of gedraging eigen te maken, passen overtuigingen zich aan en/of krijg je er nieuwe bij. In die perspectiefverandering beweegt je identiteit mee. Je kijkt met een andere blik naar jezelf, het leven en de wereld.
ONDERLIGGENDE VERBANDEN TUSSEN NIVEAUS
Als je die gedachte volgt dan is het in mijn ervaring beter om die logische niveaus van leren in een cirkel te zetten. Elk niveau heeft namelijk – mits het een significante ervaring is – een krachtig invloed op een ander niveau. En betekenis staat in het midden omdat het veelal een gevolg is van die andere niveaus.
1
Dit is het meest externe niveau en omvat de omgeving waarin jij je bevindt, zoals je huis, je werkplek, je vriendenkring, je familie et cetera. Het wordt gezien als het laagste niveau. Belangrijke invloeden zijn letterlijk de fysieke ruimte, de culturele invloeden of de werkcultuur, de sociale omstandigheden en verhoudingen en andere signalen en factoren die van invloed zijn vanuit die omgeving op je staat van zijn.
2
Het gedragsniveau verwijst naar de observeerbare acties en reacties van jou op de ander, de groep of andere signalen uit je omgeving. Het gaat daarbij om je bewuste, maar ook om je onbewuste automatische, instinctieve en routinematige gedragingen. Dit omvat zowel je verbale als je non-verbale handelingen, bewegingen en expressies.
3
Dit niveau betreft de specifieke bekwaamheden, capaciteiten en competenties van jou. Het omvat zowel je cognitieve, je sensitieve als je fysieke vaardigheden die je gedurende je leven door te leren, (werk)ervaring en je persoonlijke ontwikkeling hebt gerealiseerd.
4
Op dit niveau bevinden zich jouw diepe overtuigingen en waarden van jou: je geloofssysteem. Vanuit dit systeem interpreteer je de wereld. Het geeft je perspectief en daarmee betekenis, waarde en oordeel aan de situaties in je leven. Je handelt daarmee op basis van dit geloofssysteem en dit ligt dus ten grondslag aan je keuzes, je vaardigheden, je gedrag en de omgeving waarin je beweegt.
5
Dit niveau verwijst naar je kernidentiteit als een persoon. Het bepaalt wie je bent, je zelfbeeld, je bewustzijn en daarmee je gevoel als individu: het vormt wie je in je authenticiteit bent. Het is een wat abstract begrip. In het kader daarvan is goed om te weten dat in Oosterse filosofie dit begrip niet hebben en dat ze identiteit formeren op basis van elementen: bewustzijn: je hebt het vermogen om een beeld te vormen en dat te veranderen; zintuigen: we nemen visueel, auditief, kinesthetisch, olfactoir en gustatoir waar; apart: iets denkt dat je apart bent van de ander (én er is ook iets wat niet apart is, maar dat voert hier te ver); proces: met de informatie van onze zintuigen start een proces.
6
Het niveau van betekenis is het diepste niveau en heeft betrekking op je diepe doelen, intenties en zingeving die je nastreeft in het leven. Dit kan onder andere je persoonlijke missie, je spirituele overtuigingen en je levensdoelen bevatten. Het geeft je betekenis. Hier worden vier vormen van betekenis onderscheiden die afhankelijk zijn van je levensfase kunnen zijn.
Logische niveaus in een schematische cirkel weergegeven zodat je ziet hoe elk niveau van ontwikkelen invloed heeft op een ander niveau van ontwikkelen. En dat betekenis een afgeleide is van die niveaus van ontwikkelen.
Klik op de punten voor de definities van de diverse niveaus.
EEN EENVOUDIGE EN KRACHTIGE MANIER VAN INTERVENIËREN
Het opent een eenvoudige en krachtige manier van interveniëren en begeleiden die vaak veel van de begeleider vraagt. In zijn weg van klacht, probleem van de cliënt en het aandeel van de client in dat betreffende probleem, is de diagnostiek van de persoonlijkheidsstructuur met bijbehorende gedrag essentieel. Om vervolgens een passende en benodigde leerervaring te geven die past bij de persoonlijke ontwikkeling en de fase van de begeleiding.
VEILIGE, HEILIGE EN VRIJE OMGEVING
Wat zou er namelijk gebeuren als je in een nieuwe veilige, heilige en vrije omgeving door oefeningen nieuwe vaardigheden en manier van gedragen krijgt aangereikt waardoor de kleur van je bestaande herinneringen verandert? En stel dat je die nieuwe ervaringen op een wezenlijke manier kunt voelen? Welke overtuigingen en vaardigheden worden dan geleerd? Wat zou er dan met je identiteit gebeuren? Welk perspectief krijg je dan? Wie wil je dan zijn of worden? Dat is steevast een van mijn doelen.
“Vertel het me en het waait door me heen.
Laat het me zien en ik weet het morgen nog
Laat het me voelen en ik weet het de rest van mijn leven.”
HET GROTE IN HET KLEINE LEREN
Met kleine interventies vanuit verschillende perspectieven en uiteenlopende hoeken kun je in een korte tijd wezenlijke veranderingen en transformaties op vrij eenvoudige wijze bewerkstelligen, is mijn ervaring. Het verborgen potentieel wordt met een nieuwe lerende ervaring op een krachtige wijze aangesproken. Er is wel een voorwaarde: oefenen in het dagelijks leven. Maar dat is eigenlijk nooit een probleem. Er is een deur opengegaan. Je hebt iets gevoeld en je wilt eigenlijk niet meer anders. Die ervaring zit in je en die dien je alleen maar in je dagelijks leven verder uit te bouwen.
“Inzicht is niets waard
Inzicht en keuze zijn weinig waard.
Inzicht, keuze en een beetje oefenen helpen een beetje.
Inzicht, keuze en bewust, aandachtig oefenen veranderen je leven.”
MANTRA EN DOMINO-EFFECT
Ik ken dat mantra van het grote in het kleine leren en het bijhorende domino-effect natuurlijk als geen ander. Anders zou ik niet op dit wezenlijke niveau kunnen begeleiden. Als een jongen die op jonge leeftijd zijn vader verloor en onbewuste de taak op zich had genomen om voor zijn moeder en zijn zusje te zorgen, was het een enorme weg – en dat is het af en toe nog steeds – om mijn eigen behoefte te voelen en te volgen, niet met mijn aandacht en bewustzijn alleen bij de ander te zijn en de daadkracht van het mannelijke te voelen. Hoe doe je dat als je geen voorbeeld hebt?
WIE WIL JE ZIJN?
Door dat later in kleine interventies te leren, andere vaardigheden en overtuigingen te ontwikkelen en je de wezenlijke vraag te stellen wie je in deze wereld wilt zijn en wat je daarin wil betekenen. Om vervolgens in steeds grotere persoonlijke ontwikkelingsschokken dat in je dagelijks leven en je werk toe te passen en te integreren. Mijn identiteit en blik op de wereld is het afgelopen decennium op een significante en wezenlijke manier veranderd.
NIET ALLEEN GROOTS EN MEESLEPEND
Mijn ervaring is dat persoonlijke ontwikkeling niet alleen groots, emotioneel en meeslepend hoeft te zijn. Dat een wezenlijke verandering ontstaat door juist steeds kleine, eenvoudige en wezenlijke interventies te doen. Je merkt op een gegeven moment dat je blik op de wereld is veranderd. Dat je ongemerkt met een andere kleur bril naar de ander of een situatie kijkt. Je hebt ander perspectief gekregen en een andere waarneming waardoor je met nieuwe geleerde vaardigheden en andere overtuigingen op een andere manier in het moment handelt.
WISSELWERKING
In de praktijk wordt weleens vergeten dat in het model van Bateson elk niveau invloed heeft op elk ander element. Juist met aandacht en bewustzijn vanuit een specifiek niveau te handelen, zorgt ervoor dat die wisselwerking krachtig en effectief wordt. Vaardigheden zoals het beter aangeven van grenzen hebben invloed op je overtuigingen, je identiteit en je gedrag en laten je ook anders met de signalen uit je omgeving omgaan. Denk aan betere zelfzorg, focus op je eigen behoeften et cetera.
WELKE LERENDE ERVARING?
Je kunt jezelf een aantal vragen stellen. Allereerst hoe spelen die niveaus bij een specifieke uitdaging of probleem. Als professional stel ik mezelf altijd de vraag hoe ik een uitdaging of probleem van een client of deelnemer het beste kan benaderen. Wat helpt nu? Welke lerende ervaring of combinaties van ervaringen werkt op dit punt nu in de begeleiding of training het effectiefst? En welke invloed heeft dat op die andere niveaus? Wat is het mogelijke domino-effect in de ander? Om zo met effectieve stappen die client te helpen bij zijn of haar uitdaging.
BEGELEIDEN OP IDENTITEITSNIVEAU
In mijn begeleidingen, workshop, leiderschapsprogramma, inspiratiesessies en leiderschapsreizen is nagenoeg altijd het doel om dat fundament van de identiteit aan te raken. Om hier iets te laten bewegen, los te laten of aan te reiken. Er ontstaat op een diep niveau rust, meer plezier, vrijheid en betekenis. Dat maakt mijn werk ook zo verschrikkelijk dankbaar. En dat geeft natuurlijk ook een grote verantwoordelijkheid.
LIEFDE
En ik heb daar een stelregel voor. Waar beroemde psychiater Irvin Yalom zegt dat vertrouwen het middel is om op een verantwoordelijke manier in een begeleiding tot heling te komen, ga ik graag een stapje verder. Ik denk – met een stevig potje ethiek en professionaliteit – dat liefde de grootste helende factor is. Liefde is de enige emotie waarvan bekend is dat het intelligentie verruimt, volgens Humberto Maturana – een Chileense bioloog wiens werk reikte tot de filosofie en de cognitieve wetenschap. Liefde is de stroom die ons doet transformeren.
BEGELEIDEN
De liefde om een ander mens terzijde te staan en te begeleiden is het uitgangspunt. En als ik die ‘liefdevolle klik’ met een client of deelnemer niet voel dan werk ik niet met hem of haar. Als een uitdaging, wond of zelfs een diepgaand trauma met liefde in die levensstroom van nieuwe ervaringen wordt gelegd, verwatert het. En dat is zo’n groot cadeau. Niet alleen om dat te ervaren, maar ook omdat elke keer weer in liefde te kunnen faciliteren. Die verantwoordelijkheid ligt daarin van nature op een gezonde manier opgesloten.
DE WERELD NIET AAN JOU AANPASSEN
Maar wat als de uitdaging nu echt bij jou ligt? Of wat gebeurt er als je die uitdaging in meerdere omgevingen tegenkomt? Wat staat je dan te doen? Je kunt bijvoorbeeld niet zo goed omgaan met autoriteit, je hebt moeite met discipline of je vindt het lastig om dingen af te grenzen. Dan kom je voor grotere uitdagingen te staan. Waar je ook bent, die uitdaging zal je tegenkomen of je moet je van de wereld gaan afsluiten. Dan heb je een reis in jezelf te maken om op een ander niveau je uitdaging te onderzoeken. Je dient je op een andere manier tot de wereld te verhouden.
JOUW AANDEEL ONDERZOEKEN
Ik zie het in mijn dagelijkse praktijk. Cliënten die steeds van baan verwisselen en daar steeds dezelfde uitdaging tegenkomen. De oplossing van de uitdaging wordt dan niet in zichzelf gezocht, maar wordt geprojecteerd op de omgeving en de ander. Dat is te makkelijk. Dan is de verandering van de omgeving geen oplossing. Wat is jouw aandeel hierin? Wat heb jij hier te leren? Hoe kun je je aanpassen? Als je moeilijk met grenzen of autoriteit kunt omgaan dan wordt elke drukke omgeving met stringent leiderschap bijvoorbeeld lastig.
OMGEVING EN LEIDERSCHAP
Ook vanuit de leiding van de organisatie kan je de omgeving op vrij gemakkelijke wijze veranderen. Ik heb zelf voor een organisatie gewerkt waar als je de kritische dialoog aanging er een grote kans was dat je werd ontslagen. Dat lijkt effectief op de korte termijn omdat een medewerker die volgens de leiding onvoldoende functioneert het veld ruimt. Tegelijkertijd ontstond er een angstige cultuur met jaknikkers. Immers met deze managementbesluiten installeerde je het geloof dat als je het management op kritische wijze bevroeg, je werd vervangen. Als je het dan niet ergens mee eens was dan dacht je wel even na voordat je het inbracht.
HET VERBORGEN POTENTIEEL ZICHTBAAR MAKEN
Het gevolg was dat die organisatie onvoldoende presteerde. Vertrouwen is namelijk de basis voor excellerende teams. Daar durven mensen zich te laten zien, daar durven mensen buiten de gebaande kaders te kijken en daar wordt een krachtige ‘flow’ geboren. In een dergelijke cultuur wordt de dialoog aangegaan waardoor er juist nieuwe inzichten en perspectieven naar boven komen. Het verborgen potentieel wordt langzaam zichtbaar. Juist door op een open en kwetsbare manier te communiceren en fouten te maken, wordt er geleerd: het begin van een lerende organisatie.
STEEDS OPNIEUW OF NIET MEER
Overigens geldt deze manier van kijken natuurlijk ook voor je privésituatie en persoonlijke uitdagingen. Kijk maar eens naar vrienden of kennissen die in relaties voor steeds voor dezelfde uitdaging staan. Het verwisselen van je partner en op zoek gaan naar een ander lijkt vaak een logische keuze totdat je in die nieuwe relatie exact dezelfde uitdaging tegenkomt. Tijd om een reis in jezelf te maken zou ik zo zeggen. Daar wordt echt vrijheid, betekenis en rust gevonden. En maak je de ander niet verantwoordelijk voor het opvullen van je gemis of je eigen tekortkomingen.
INTERVENTIE | OMGEVING
Ontdek welke signalen uit je omgeving je wel en niet helpen!
Het effect van een gezonde omgeving op de verschillende niveaus van ontwikkelen en betekenis.
Klik op de punten voor andere interventies.
MEEST EENVOUDIGE VORM
Het is de meest eenvoudige vorm van interveniëren. Er doet zich een bepaalde uitdaging voor en vervolgens verwijder je die uitdaging uit die omgeving, sluit je je ervan af of je wisselt zelf van omgeving. De andere kant speelt ook. Een gezonde, vrije en vitale omgeving laat je leren en zorgt dat je je ontwikkelt. Het is een voorwaarde om te kunnen bloeien. Het is goed om daarover na te denken als je in een groep functioneert. Welke waarden hebben wij in ons gezin, relatie, vriendengroep, bedrijf of organisatie? Hoe gaan we met elkaar om?
VOORBEELDGEDRAG
Naast het kiezen van betekenisvolle waarden is de belangrijkste voorwaarde dat de leiders van deze groep voorbeeldgedrag vertonen. De normen, waarden, vaardigheden en overtuigingen sijpelen dan langzaam en gestaag de groep of de organisatie in. Plato, Aristoteles, Confucius en Lao Tse zeiden het allemaal. In modelleren, observeren, imiteren en voordoen wordt er op een natuurlijke wijze geleerd. In het volgen van de natuurlijke orde worden gedrag, vaardigheden en overtuigingen door anderen overgenomen. Totdat het een spontaan onderdeel is van de cultuur.
ACHTER HET GEDRAG EN DE SIGNALEN
In team- of organisatieontwikkeling ben ik vaak met dit element bezig. Bij problemen en uitdagingen kijken we naar de bronnen van specifiek gedrag. Wat ligt er aan de basis van deze sfeer? Wat maakt het dat je van die situatie gestrest wordt? Waarom lukt je niet om prioriteiten te stellen? Waarom vind je dat gedrag zo irritant? Juist door naar de oorzaken van het gedrag en niet naar het gedrag zelf te kijken, zie je de overtuigingen en het wereldbeeld van waaruit men – en jij dus ook – handelt. Het is dan makkelijker om te interveniëren en uit de dynamiek te stappen. Ook ontstaat er meer begrip en compassie voor iemand zijn handelen als je de oorzaak of de bron weet.
DE SIGNALEN VERANDEREN
Het liefst leer ik een – deel van het – team of de organisatie een manier van communiceren die uitnodigt om meer van jezelf te laten zien. Die lerende beweging wordt dan een stimulans voor de ander. Als ik me kwetsbaar opstel dan voel je de uitnodiging omdat ook te doen. Dat is een natuurlijke menselijke beweging. Je verandert daarmee de kleur van de signalen in je omgeving. Met het voeren van dit ‘moedige gesprek’, instant feedback, compassievol luisteren en een focus om je eigen oordelen te onderzoeken, ontstaat er een cultuur waarin het verborgen potentieel zichtbaar wordt en naar bovenkomt. Medewerkers durven zich meer te laten zien, meer risico te nemen, fouten te maken en vanuit die sfeer komen de mooiste dingen tot stand.
ONTWIKKELEN IN GROEPEN
Ook in een coachings- en begeleidingssituaties is de omgeving van groot belang. In dergelijke omgevingen zorgt de begeleider voor een werksfeer met prachtige normen en waarden waarin je op een fijne, betrouwbare en veilige manier wordt uitgedaagd om te onderzoeken, te spelen en te leren. Om elementen van jezelf te laten zien wat in het dagelijks leven niet zo makkelijk lukt. Het is een plek om vaardigheden te leren en je nieuwe overtuigingen eigen te maken. Er zijn krachtige en duidelijke grenzen en daarbinnen mag alles er zijn. Dat is zo’n kostbaar goed.
METEEN NAAR HET DIEPE
In krachtige en intense sessies ga je meteen het diepe in. Je verborgen potentieel wordt zichtbaar en aangesproken omdat er geen oordeel en zoveel vertrouwen is. Juist daar is het makkelijk om het schaamtevolle te laten zien, fouten te maken en ontdek je in het struikelen nieuwe vaardigheden en overtuigingen. Het verandert daarmee je perspectief en je blik op jezelf en de ander, de groep en de wereld. Er wordt een heilige ruimte gecreëerd waar alles mogelijk is. Die ervaring zingt dan op krachtige wijze in het dagelijkse leven door.
WEZENLIJKE ERVARING
De deelnemers op een leiderschapsreis hebben na zes dagen in de natuur vaak ontwenningsverschijnselen als ze thuiskomen. Ze komen in hun normale omgeving en dat conflicteert met hun ervaringen in de bossen en bergen. Ze dienen dan een nieuwe balans te vinden. Ze vallen overigens meestal niet meer in hun oude patroon terug: ze hebben iets nieuws gevoeld en kunnen niet meer anders. Er is een deur geopend die niet meer dicht kan. De kunst is dan om dat in hun dagelijks leven te integreren.
NIETS IS GEK
Ik zeg altijd: “Niets is gek. Alles bestaat uit oorzaak en gevolg. En als ik iets gek vind dan heb ik iets te leren. Dan weet ik de oorzaak niet. Dan is de logische beweging van de oorzaak mij niet bekend. Dank je wel dat ik dit van je mag leren.” Om vervolgens samen verder op onderzoek en avontuur te gaan.
SIGNAALVRIJ
Als laatste nog een belangrijk punt. Onze westerse omgeving is per definitie druk. En dat is niet gezond. We zijn niet gemaakt om ons tot zoveel signalen te verhouden. We krijgen zoveel op ons afgevuurd dat we snel in de onrust terechtkomen. Maak je omgeving wat meer signaalvrij. Check je telefoon, WhatsApp en je e-mail maar een paar keer per dag. Check het nieuws een keer per dag. Ga lange tijd offline, wandel regelmatig in de natuur en zorg dat het rustiger wordt in jou. Je wordt er gezonder en leuker van. En je gaat je meer richten op wat jij wilt in plaats van dat je wordt meegezogen in de waan van de dag.
WIL JE MEER ZOALS DIT?
Meld je aan en ontvang de nieuwste inspiratie!
BEST GELEZEN ARTIKELEN
ALLE COLLECTIES
