Het is vaak de meest simpele oplossing bij stress of een dreigende burn-out. Je verandert de omgeving waardoor de uitdaging verdwijnt. Je zoekt de oplossing buiten jezelf. Je wisselt van functie die beter bij je past of om in een cultuur te werken die beter jou normen en waarden aansluit. Je vermijdt daarmee bijvoorbeeld die toxische omgeving, die lastige manager of collega’s en die saaie, monotone of juist uitdagende taken. Je zoekt een andere baan binnen of buiten de organisatie die beter bij je past. Je verandert daarmee meestal niets in jezelf, maar je verandert de signalen die je uit je omgeving krijgt afgevuurd.

X

En dat is een logische en vaak eenvoudige manier om met een situatie om te gaan. Iets past niet dus je zoekt iets wat wel past. Als je in een ongezonde omgeving werkt dan verwissel je gewoon van baan. En dat is goed. Sommige omgeving zijn exit toxisch. Er is een onveilige cultuur, de eisen liggen te hoog, er is pestgedrag of er wordt op een onverantwoorde manier met de werktijden omgegaan. Het maakt je letterlijk geestelijk en fysiek ziek. De geestelijke stress zorgt dat voor ontstekingen en verkrampingen die tot fysieke kwalen leiden. Het is dan goed om weg te gaan.

X

Maar wat als de uitdaging bij jou ligt? Wat gebeurt er als je die uitdaging in elke baan tegenkomt? Je kunt bijvoorbeeld niet zo goed omgaan met autoriteit, je hebt moeite met discipline of je vindt het lastig om dingen af te grenzen. Dan kom je voor grotere uitdagingen te staan. Waar je ook bent, kom je je uitdaging tegen. Dan heb je een reis in jezelf te maken en naar een lager niveau te gaan en zelf iets te doen.

X

Ik zie het in mijn dagelijkse praktijk. Cliënten die steeds van baan verwisselen en daar steeds dezelfde uitdaging tegenkomen. De uitdaging wordt dan niet in zichzelf gezocht, maar wordt bij de omgeving gelegd. Dat is te makkelijk. Dan is de omgeving geen oplossing. Wat is jouw aandeel? Wat heb jij in te leren? Hoe kun je met een beweging je omgeving ten positieve veranderen? Dat zorgt voor – informeel – leiderschap.

X

Ook vanuit de leiding van de organisatie kan je de omgeving op vrij gemakkelijke wijze veranderen. Ik heb zelf voor een organisatie gewerkt waar als je niet functioneerde je werd ontslagen. Dat lijkt effectief op de korte termijn omdat een medewerker die volgens leiding onvoldoende functioneert het veld ruimt.

X

Tegelijkertijd was er een angstige cultuur bestaande uit jaknikkers. Immers met deze managementbesluiten installeerde je het geloof dat als je niet functioneert je werd vervangen. Als je het dan niet ergens mee eens was dan dacht je wel even na voordat je het inbracht.

X

Het gevolg was dat die organisatie onvoldoende performde. Immers vertrouwen is de basis voor excellerende teams. Daar durven mensen zich te laten zien, daar durven mensen buiten de gebaande kaders te kijken en daar wordt de magie geboren. In die cultuur wordt de dialoog aangegaan en komen juist nieuwe inzichten en perspectieven naar boven. Het verborgen potentieel wordt zichtbaar. Juist door het gesprek aan te gaan, fouten te maken wordt er geleerd en ontstaat een lerende organisatie.

X

Overigens geldt deze manier van kijken natuurlijk ook voor je privésituatie en persoonlijke uitdagingen. Kijk maar eens naar vrienden of kennissen die in relaties voor steeds voor dezelfde uitdaging staan. Het verwisselen van je partner en op zoek gaan naar een ander lijkt vaak een logische keuze totdat je in die nieuwe relatie exact dezelfde uitdaging tegenkomt. Tijd om een reis in jezelf te maken zou ik zo zeggen. Daar wordt echt vrijheid, betekenis en rust gevonden.

LOGISCHE NIVEAUS

Een helder kader om jezelf of je team te ontwikkelen

Gregory Bateson was een Brits-Amerikaanse antropoloog, sociaal wetenschapper, linguïst, en cyberneticus die bekend staat om zijn werk op het gebied van systeemtheorie, communicatie en ecologie van de geest. In zijn boek “Steps to an Ecology of Mind” (1972) beschrijft zij zijn ideeën over communicatie en gedragsverandering in systemen, inclusief het menselijke systeem. Hij ontwikkelde de gedachte van logische niveau’s. Je kunt iemand zijn communicatie of gedrag op verschillende niveau’s interveniëren.

1. Omgeving

Definitie: Dit is het laagste niveau en verwijst naar de omgeving en de externe omstandigheden waarin een persoon zich bevindt.