Grote avonturiers, mensen die oceanen over roeien, met een sleetje naar de noordpool reizen of over de hele wereld fietsen, hebben een naam voor het onbehagelijke gevoel wat ze in de voorbereiding vlak voor hun avontuur ondervinden. Het is die eerste stap die zoveel angst inboezemt en spanning oplevert. Ik ken het gevoel ook zo goed van mijn eigen avonturen. Ze noemen die eerste stap weleens: ‘The Doorstep-mile’. Het is vaak de langste en moeilijkste stap van je avontuur. Als je eenmaal onderweg bent, valt dat gevoel – hoe zwaar de omstandigheden ook zijn – weg. Je hebt dan het vertrouwde achter je gelaten en je dealt met wat je tegenkomt in de beweging van je avontuur. 

De deur openen, over de drempel stappen, de deur sluiten en het vertrouwde achter je laten om vervolgens echt op avontuur te gaan, is vaak de moeilijkste en grootste stap op je avontuur. Het loslaten van het vertrouwde roept allerlei belemmerende gedachten, emoties en lichamelijke sensaties op. Het is ons brein dat geprogrammeerd is om risico’s uit de weg te gaan, ons wil beschermen voor de (dreigende) pijn die mogelijk op onze weg ligt en ons probeert te weerhouden om weg te gaan. Hoe ga je daar nu mee om?

Mijn eerste beweging is om te vluchten. Mijn defensiemechanismen gaan aan en ik wil de mogelijke gedachte aan het avontuur wegstoppen. Wat mij dan helpt is om er met enkele mensen over te praten. Om het idee ruimte te geven. Vervolgens vraagt het moed om die gedachten, emoties en lichamelijke sensaties eerst te aanschouwen en rustig te onderzoeken om vervolgens vaststellen wat echt belemmert, die specifieke risico’s weg te nemen en de overige gedachten naast je neer te leggen. Op dat moment ontstaat er bij mij ruimte om een stap over de drempel te zetten en te beginnen met mijn avontuur of om de beslissing te nemen om het avontuur nog even uit te stellen of te schrappen. Meestal zijn mijn belemmerende gedachten niet terecht. De gedachte aan gevaar speelt vaak meer een rol dan het gevaar zelf. Als je de stap eenmaal hebt gezet, brengt het avontuur je veelal ongekende ervaringen die je op een diep niveau verrijken. En soms ben ik er nog niet aan toe.

Ik heb op de hoogste toppen van continenten gestaan, talrijke (solo-)fietstochten gemaakt, gekanood over rivieren, heel veel (berg)wandelingen gemaakt en op de meest vreemde plaatsen in erbarmelijke omstandigheden wild-gekampeerd. En ben mezelf daar op uiteenlopende manier tegengekomen. En toch levert dit avontuur in de Vogezen me weer grote spanning op. Waarom? Je hebt al zoveel gedaan.

Omdat het nieuw is en ik niet weet wat me te wachten staat. Voor het eerst slaap ik niet in een tent maar in outdoorhangmat. Voor het eerst in mijn eentje zo lang alleen in de bossen en sinds tijden weer een zware rugzak op de rug. Ingrediënten waarvan mijn gedachten zeggen: ‘Doe maar niet Norbert, niet nodig, blijf lekker thuis en waarom moet het bij jou altijd anders.’ Ik heb geleerd dat dat gevoel goed is. Het is een teken dat mij een mooi avontuur te wachten staat. Het maakt me alert, scherp, haalt het beste in me naar boven, maakt dat ik tekens en signalen op de weg die ik moet nemen zie en zet me aan tot bewegingen die me een magische ervaring kunnen geven. Zo ook nu weer.

Het is ook een kwestie van mindset. Amerikaanse topsporters zeggen bijvoorbeeld niet: ‘Ik ben gespannen.’ Nee, die zeggen: ‘I’m excited’. Ik ben opgewonden. Eenzelfde gevoel, maar met een andere interpretatie van de gedachten, emoties en lichamelijke sensaties. Dit gevoel heb je nodig om optimaal te presteren en het beste uit jezelf te halen.

Toen ik laatst met een vriendin over de heide wandelde en zij vertelde over een belemmerende gedachte, zei ik provocatief: “Wat ben jij toch een geluksvogel, avontuur in het dagelijks leven!” Stel dat die belemmerende gedachte weer opkomt, je die angstige emoties voelt en je stressniveau in je lichaam zo wordt opgevoerd dat je dreigt te verlammen, kan je dan tegen jezelf zeggen: “Hé, het avontuur begint!” Om vervolgens je gedachten, je emoties en lichamelijke sensaties met afstand te observeren en daar bij te blijven? En kan je je jezelf dan vragen stellen en niet in je defensiemechanisme schieten?

Als de gedachte er namelijk niet is dan verdwijnen die gevoelens en sensaties ook. Door er aandachtig bij te blijven, zal zij in staat zijn om er steeds beter mee om te gaan. Wellicht vervliegt de gedacht en kan ze daarna weer in de gang van alledag komen. Een volgende stap zou zijn om de bron van die gedachte te vinden. Waarom komt die gedachte op? Welke ervaring ligt daaraan ten grondslag? Herken je dit van eerdere situaties?

En dit betekent niet dat je op elke belemmerende gedachte onbezonnen ja moet zeggen. Het is een uitnodiging om met aandacht naar je belemmerende gedachten te kijken. Vragen die naar boven komen zijn: Wat is het ergste dat er kan gebeuren? En hoe groot is de kans daarop? En als er iets gebeurt, wat kan ik daar op dat moment wat aan doen? Hoe kan ik me het beste voorbereiden en risico’s vermijden? Wat heb ik nodig? Wie kan me helpen? En stel ook die andere belangrijke vragen: Wat gaat me dit brengen? Wat zou ik willen meemaken? Waarom speelt de gedachte aan dit specifieke avontuur in mijn hoofd? Wat zit er achter deze gedachte? En tijdens het avontuur kan je telkens weer dezelfde vragen stellen. Dus het advies is om het avontuur met kleine stapjes te beginnen om vervolgens steeds grotere stappen te nemen.

Misschien doe je het al, maar ik zou je willen uitnodigen om meer op avontuur te gaan. Om belemmerende gedachten, emoties en lichamelijke sensaties met aandacht te aanschouwen en uit je vertrouwde omgeving te komen en die tegennatuurlijke stap te zetten. In onze maatschappij zitten we zo veilig opgeborgen in onze huizen en systemen dat het losbreken van het vertrouwde lastig is. Neem een voorzichtige en kleine stap over die schijnbaar torenhoge drempel en ga op avontuur. Want dit gaat natuurlijk niet alleen over een bos inlopen. Hetzelfde gevoel speelt ook bij mijn vriendin op de heide. Dat gaat ook over avontuur, over nieuw land, over dingen doen waar je geen zicht op hebt. Waarom? Omdat het na de eerste spanning je meer vrijheid, rust en kracht geeft. Waardoor je beter in staat bent om de dingen te doen die je wilt doen en daar veel plezier uit haalt. David Whyte zegt het zo mooi in zijn bespiegeling van het gedicht ‘Sometimes’ dat over persoonlijke transformatie gaat:

“Actually to cross the threshold without being able to name or speak the stranger that you are going to become.”