RIJKER

Een metershoog schilderij vernietigd door het vloeibare lood. Of toch niet. In het lostrekken van het lood verschijnt een nieuw oppervlakte. Verschillende lagen worden zichtbaar en dat levert een nieuw beeld op met andere vormen en kleuren. Lichter ook. Het biologeert. Ik kan mijn ogen er niet vanaf houden.

Als ik een uur later nog een keer door de tentoonstelling van Anselm Kiefer in Museum Voorlinden loop en weer bij het schilderij stop, komt de gedachte van een wereldkaart op. De stukjes tekst op het schilderij doen me denken aan de plaatsnamen op een kaart. En het lijkt alsof de oppervlakte van de aarde wordt losgetrokken en een wereld met nieuwe grenzen zichtbaar wordt.

En mijn gedachten dwalen af naar de wisselde geopolitieke verhoudingen waarin we nu zitten. China met de dreigende taal naar Taiwan en de strijd met Amerika, de oorlog in Oekraïne, het platbombarderen van Holmes, Aleppo, Gaza en de onrust in het Midden-Oosten et cetera. En dan heb ik nog niet over de vele spannende verkiezingen die in 2024 over de hele wereld worden gehouden en waar de democratie in het geding is.

Alleen daar wordt het niet lichter en biologeert het op een negatieve manier.

Metamorfose en transformatie staan centraal in het werk van Kiefer, met een fascinatie voor de Tweede Wereldoorlog en de dichter Paul Celan. Een schilderij maken en vervolgens zuur eroverheen gooien om het daarna in elektrolysebad onder te dompelen. In de chemische reactie ontstaan er nieuwe kleuren, vormen en structuren. Het transformeert en lijkt constant aan verandering onderhevig. Kiefer vindt dat zijn werk ook nooit af is. En door de verschillende lagen, vormen en gerimpelde structuur lijkt het leven en wijsheid in zich te herbergen.

Zo ook dit schilderij met het opgerolde lood.

En dat ligt dan ook de vergelijking met persoonlijke ontwikkeling niet ver. In de crises in ons leven zitten vaak de grootste levenslessen verscholen. Soms liggen we gevloerd op de grond en vragen we onszelf af of het allemaal nog wel zin heeft. Om vervolgens te worden uitgedaagd. Je staat op. Je hebt geen keuze. Je wordt met de harde hand van het leven gedwongen om een andere weg te kiezen. We moeten dan ook iets openen. Niet makkelijk, meestal altijd goed.

In coaching wordt vaak de metafoor van de vuurvogel gebruikt. Die vogel – ook wel feniks genoemd – is een fabeldier uit de Griekse mythologie. Er worden magische krachten aan dit dier toegedicht. De krachtigste is wellicht dat de vogel niet kan sterven. Ook deze vogel lijkt vernietigd te worden. Maar nadat hij in vlammen opgaat, rijst hij uit zijn eigen as omhoog. Mooier, rijker en misschien wel wijzer als nooit tevoren.