BLOG | NORBERT KOOPEN

VLOEK

13 april 2025 – Leestijd 2 minuten

Ik zie een Indiaanse vrouw met oranje rozen de treincoupé binnenkomen. Ze kijkt rond. Verkopen ze nu ook al rozen in de trein? En voor die gedachte verder kan gaan gaat de vrouw zitten.

Ik glimlach maar al gauw begin ik me te schamen: wat een stereotype gedachte is dit Koopen!”

Wat gebeurt hier?

Mijn brein is constant bezig om de signalen uit mijn omgeving te ordenen. Het associeert op een subjectieve manier, plaatst ze – binnen mijn opgedane ervaringen – in een context met eventueel een (on)bewuste handeling als gevolg.

In de afgelopen decennia kwamen op intieme momenten vaak Indiase mannen naast mijn tafel staan die die me een roos wilde verkopen. Dat beeld is zo in mijn gedachte gaan zitten dat als er vergelijkbare signalen zich aandienen mijn brein dit beeld in het hier en nu oproept.

En je ziet ook dat het brein dingen interpreteert. De rozen zijn normaal gesproken rood, de persoon is meestal een man en de locatie is meestal een terras. Maar omdat mijn auto kapot is en ik in ik jaren niet in een trein ben geweest en de vrouw met haar houding en blik hetzelfde gedrag vertoonde als die rozenverkopers, wordt die ervaring op een gebeurtenis in het hier en nu geplakt.

“Jij en ik worden op bewuste maar vooral op onbewuste wijze door de verspreiding van onjuiste informatie beïnvloedt. Onbewust worden ze in jou opgeslagen.”

Waarom schrijf ik dit schaamtevolle moment op? Omdat je wellicht beter beseft wat een van de grootste vloeken van deze tijd met je doet.

Jij en ik worden op bewuste maar vooral op onbewuste wijze door de verspreiding van onjuiste informatie beïnvloedt. Onbewust worden ze in jou opgeslagen. En weet dat je er nauwelijks aan kunt ontkomen.

Ik werd er aan herinnerd toen ik dit extreme voorbeeld zag: The Truth vs. Alex Jones

Deze documentaire belicht de strijd tussen Jones – de oprichter van het platform Infowars – en de ouders waarvan kinderen door een schietincident zijn overleden. Jones beweerde – omdat hij bang was voor strengere wapenwetten – dat dit incident niet was gebeurd en door de overheid in scène was gezet.

75 miljoenen Amerikanen twijfelde over deze aanslag.

Het maakte het rouwproces van de nabestaanden door de – online – bedreigingen tot een ware hel.

Hij verspreidt ook complotten voor eigen belang. Om vervolgens producten – vaak gepresenteerd als oplossingen voor de door hem voorspelde dreigingen – te koop aan te bieden. Veel van deze producten hebben geen bewezen werking.

Zijn theater gaven hem hogere kijkcijfers dan CNN, een warme relatie met Donald Trump en een enorm vermogen. Desinformatie als middel tot geld en macht.

We zien die boodschappen elke dag in het nieuws. En zelfs in onze politiek.

Ik beperk al jaren mijn informatie, selecteer mijn bronnen nauwkeurig en ik stel vaak de vraag: is dit zo? En ik weet dat ik nog steeds onbewust wordt beïnvloed.

Die gedachte in de trein geeft maar eens weer hoe we onbewust informatie op het hier en nu kunnen plakken.

En de gevaarlijkste vraag is wat er gebeurt als we deze desinformatie – zonder het te beseffen – in ons handelen gebruiken.

Hoe ervaar jij dat?