BLOG | NORBERT KOOPEN

CHAOS

– Een sculpture uit ‘In Depth of Memories’ van visueel kunstenaar Levi van Veluw in Singer Laren –

16 februari 2025 – Leestijd 2 minuten

“Welk woord komt er bij je op als je hier naar kijkt?”, vroeg de vrouw die ik voor deze tentoonstelling van Levi van Veluw uitnodigde. Ik kijk, ik voel en zeg na enige tijd: ”Chaos”. “Wat gek!”, antwoordt ze “Ik zou zeggen structuur.”

“Dan aanschouw ik de wereld als een biddende vogel: wel in beweging maar ook stil en kijkend naar wat er onder me gebeurt.”

Ik krijg geen overzicht bij dit kunstwerk. En dat is een van mijn instinctieve bewegingen in het leven: observeren, begrijpen, modelleren en analyseren. Overzicht! Het is mijn manier om de wereld te kaderen, te controleren en om rust te vinden. Op die manier ben ik geen speelbal van mijn omgeving en heb ik ogenschijnlijk het gevoel dat ik de wereld kan controleren.

Doordat ik dat vroeger – door een verdrietige thuissituatie – onbewust constant trainde, is het een automatisch patroon geworden: een mooi beschermingsmechanisme. Het betekent ook dat je in het moment niet bij jezelf bent.

Dat merk ik als het heel spannend wordt. Dan ga ik boven een situatie hangen. Dan aanschouw ik de wereld als een biddende vogel: wel in beweging maar ook stil en kijkend naar wat er onder me gebeurt. Ik zie mezelf en de ander. Heel comfortabel omdat je in die positie geen contact meer hebt met je gevoelens. Je neemt de wereld op een analytische en observerende manier waar.

De zucht naar begrijpen dwong me onbewust naar mijn eerste vervolgopleiding. Ik wilde deze fijne vaardigheid perfectioneren door te kijken naar het systeem waarin specifiek gedrag werd geleerd te achterhalen. In de eerste jaren ontwikkel je namelijk in relatie tot je omgeving je gedrag.

Waarin ik observerende en anticipeerde, leerden anderen een andere manier. En als je goed naar iemand kijkt, dan kun je – als een echte Sherlock Holmes – de contouren van het systeem waarin iemand opgroeide zien.

Toen ik de eerste dag in de opleiding zat en de trainer in een 1-op-1 contact de bewegingen van een deelnemer diagnosticeerde – door niet alleen haar gedrag te duiden, maar ook door het achterliggende systeem te onthullen waarin de deelneemster was opgegroeid–, suggereerde ik dat hij dat zag aan haar houding, blik en bewegingen. En ik noemde een aantal dingen.

“Zo doe jij het”, antwoordde hij. En toen ontvouwde zich iets magisch.

Hij gaf zicht op een andere manier. Hij keek naar haar gedrag, maar hij luisterde ook naar zijn gevoel. Wat doet zij met mij? En welke instinctieve reactie wil ik op haar gedrag geven? Met die combinatie kon hij nog gedetailleerder de gezinsdynamiek waarin het gedrag werd geleerd duiden.

Ik stortte me op die werkwijze en oefende en oefende. Niet alleen om nog beter zicht te krijgen. Deze manier opent – op een eenvoudige manier – de weg naar heling. In mijn praktijk gebruik ik nu veelal onbewust deze methode om een situatie te creëren waarin de client wordt uitgedaagd om iets te doen dat hij of zij niet goed kan. In die lerende ervaring opent zich een nieuwe meer helende wereld.